عنوان مقاله :
تحليل فرماليستي درونمايۀ «عشق» در داستان كودكانۀ يخي كه عاشق خورشيد شد اثر رضا موزوني، براساس نظريۀ درونمايگان
پديد آورندگان :
زنجانبر ، امير حسين دانشگاه پيام نور مركز تهران - دانشكده ادبيات و زبان خارجي - گروه ادبيات كودك و نوجوان
كليدواژه :
ادبيات غنايي كودك , عشق , فرماليسم , درونمايگان , توماشفسكي
چكيده فارسي :
«عشق» از مهمترين حالات و عواطف دروني انسان است و رايجترين موتيف ادبيات غنايي. اين پژوهش بر آن است تا با رهيافت درونمايگان توماشفسكي، شيوۀ ملموسنمايي و عينيسازيِ درونمايۀ عاشقانه را در داستان كودكانۀ يخي كه عاشق خورشيد شد اثر رضا موزوني، واكاوي كند. طبقِ اين رهيافت، كلاندرونمايۀ هر اثر ادبي، نظامي سلسلهمراتبي از مجموعۀ خردهدرونمايگان است. در پايينترين لايۀ اين سلسلهمراتب، بنمايههاي اتمي قرار دارند. درواقع، كلاندرونمايۀ هر اثر ادبي برآيندِ برهمكنشِ بنمايههاي آن است و بنمايهها كوچك ترين واحدِ درونمايهدار در هر اثر ادبياند. توماشفسكي مطالعۀ درونمايه را مستلزم مطالعۀ نظام بنمايگان و انگيزش آنها ميداند. اصطلاح «انگيزش» بهمعناي دليلي است كه حضور يك بنمايۀ اتمي خاص را در نظام مولكوليِ درونمايگانِ اثر توجيه ميكند. توماشفسكي ضمن تفاوت قائل شدن بين فابيولا (محتواي داستان) و سيوژه (تمهيدات صوري داستاننويسي)، كاركرد هر بنمايه را براساس رابطهاش با ساير بنمايهها و جايگاهش در فابيولا و سيوژه تعريف و بر همين اساس، بنمايهها را به دو گروه پويا/ ايستا و نيز آزاد/ مقيد تقسيم ميكند. پژوهش پيشِرو با روش تحليليتوصيفي در پي پاسخگويي به چگونگي كاركرد بنمايههاي اتمي در نظام مولكوليِ كلاندرونمايۀ عاشقانۀ داستان مذكور است. نتيجۀ پژوهش نشان ميدهد، كلاندرونمايۀ غنايي، محصول برهمكنشِ خردهدرونمايگان غنايي در هر دو لايۀ فابيولا و سيوژه است.
عنوان نشريه :
نقد و نظريه ادبي
عنوان نشريه :
نقد و نظريه ادبي