ارزيابي فرار مالياتي در ايران بر اساس مدل بازي كالاي عمومي: نمادي آغازين از توسعه خرد

اقتصاد رفتاري و توسعه خرد از رويكردهاي جديد علم اقتصاد هستند كه از دهه ۱۹۷۰ به بعد بروز پژوهشي داشته‌اند. هر دو يافته‌هاي جديدي دارند كه مي‌تواند براي حل و فصل خلأ توسعه نيافتگي بكار روند. يكي از عناصر كليدي توسعه نيافتگي در اقتصاد ايران، نداشتن سيستم مالياتي استاندارد است.  در ضمن يك نارسايي معنادار دستگاه مالياتي در ايران، فرار مالياتي است كه در عمل نزديك به ۵۰ درصد برآورد مي‌شود. نبود دستگاه مالياتي استاندارد در ايران  يك علت اساسي نفت  خام محوري  تأمين هزينه‌هاي دولت نيز هست. با توجه به شرايط حاضر اقتصاد ايران و كاهش درآمدهاي نفتي، تأمين مالي هزينه دولت از طريق ماليات بيش‌ازپيش اهميت دارد. از اين رو  اين مقاله با استفاده از رويكرد اقتصاد رفتاري، پديده فرار مالياتي در ايران را مورد بررسي قرار داده است. در اين كار از روش اقتصاد آزمايشگاهي و مدل توبيت استفاده شده و شركت‌كنندگان از طريق نرم‌افزار زي‌تري[1] وارد فرايند بازي شده اند. نتايج نشان مي‌دهد كه شهروندان ايراني  حاضرند براي حل مشكل فرار مالياتي، از منافع شخصي خود بگذرند و به اثربخشي  سياست اصلاح مالياتي كمك كنند. اين يافته بر اساس رويكرد سنتي اقتصاد قابل تبيين نبوده چون بر  انگيزه‌هاي غير نفع شخصي طلبانه استوار است. در عين حال اين يافته خود توليدگر بالقوه پيام سياستي مهمي  براي بهبود سياست هاي دولت نيز هست