رويكردها و اهداف ژئوپليتيكي ايران در قفقاز جنوبي

دگرگوني هاي عميق در ژئوپليتيك قفقاز جنوبي بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، موجب تحولات گسترده اي در ساختار سياسي منطقه شده است. در اين بين ايران با توجه به پيوندهاي نزديك تاريخي، فرهنگي و موقعيت جغرافيايي همكاري هاي سياسي-اقتصادي خود را با اين كشورها گسترش داده است. اين منطقه به دليل اهميت ژئوپليتيك خود و مسير ترانزيتي و دارا بودن منابع انرژي و پيدايش تهديدات نوين امنيتي در آن، مورد توجه راهبردي ايران  قرار گرفته است. امروزه تسلط بر اين منطقه به يك معيار مهم قدرت تبديل شده است. از طرف ديگر فضاي آشوب و پيچيدگي  منطقه قفقاز جنوبي خود زمينه ساز مداخله مستقيم و غير مستقيم قدرتها و خود عاملي براي رقابت بين بازيگران گرديده است. قفقاز جنوبي از لحاظ امنيتي خط حائل بين ايران و قدرتهاي منطقه اي و جهاني است. لذا هرگونه تهديد و آشوب سبب تهديد امنيت ملي ايران مي شود. ايران به دليل مجاورت با قفقاز جنوبي و جلوگيري از سرايت بحران ها و مناقشات اين منطقه به داخل مرزهاي خود سياست خارجي منطقه محور، مبتني بر راهبردهاي مشاركت و بدون دخالت قدرتهاي بزرگ را دنبال مي كند. هدف ما در اين پژوهش بررسي اهداف و رويكردهاي ژئوپليتيك  ايران مي باشد.  به نظر مي رسد،  با توجه به نقش قدرتهاي منطقه اي و فرامنطقه اي در تحولات قفقاز جنوبي يعني رقابت، تضاد منافع، اهداف متفاوت، همكاري و ائتلاف محورهاي مختلفي هستند كه باعث تاثيرگذاري بر اهداف و رويكردها و باعث شكل گيري چارچوب هاي سياست خارجي ايران در قفقاز جنوبي شده اند. يافته هاي تحقيق حاكي از اين است، كه مهم ترين دليل اهداف و رويكردهاي ايران  مداخله و نقش آفريني قدرت هاي منطقه اي و فرامنطقه اي به واسطه كمك هاي مالي، اطلاعاتي و حمايت هاي تسليحاتي طيف موافق خود مي باشد. اين عامل باعث رقابت، موضع گيري هاي متفاوت و نهايتا تشكيل فضاي آشوب در قفقاز جنوبي شده است.