فهم داده‌بنياد چگونگي اتخاذ رفتار شجاعانه در سازمان‌هاي دولتي منتخب

زمينه و هدف: رفتارهاي شجاعانه براي سازمان‌ها بسيار مهم هستند؛ زيرا ضمن برطرف مشكلات آن‌ها، اعتماد طولاني‌مدت را به سازمان القا مي‌كنند. هدف اين پژوهش، فهم فرايند انتخاب رفتار شجاعانه در سازمان‌هاي دولتي است.روش: پژوهش از نوع كاربردي با رويكرد كيفي است و با روش تئوري داده‌بنياد اجرا شده است. مشاركت‌كنندگان در اين پژوهش خبرگان حوزۀ رفتاري ـ منابع انساني سازمان‌هاي دولتي استان آذربايجان شرقي (شهر تبريز و مرند) بودند كه با روش نمونه‌گيري هدفمند برگزيده شدند. ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته بود. داده‌هاي مصاحبه با استفاده از نرم‌افزار مكس‌كيودا نسخه ۲۰۲۰ كدگذاري و تجزيه‌وتحليل شد. يافته‌ها: براساس نتايج اين پژوهش، مقولۀ محوري انتخاب رفتار شجاعانه، در قالب مؤلفه‌هاي فرعي «پشتكار و تاب‌آوري»، «دليري و شهامت»، «كنشگري و بي‌تفاوت‌نبودن به انحراف‌هاي مشاهده شده» و «توان حفظ هويت و صداقت در بيان حقيقت» تعريف شد. شرايط علّي در قالب مؤلفه‌هاي عوامل فردي و ساختاري، شرايط زمينه‌اي در قالب مقوله‌هاي شخصيت و عملكرد مديران، فشار اجتماعي، سازمان غيررسمي و زمينه‌هاي تربيتي و اجتماعي و شرايط مداخله‌گر در قالب مقوله‌هاي عوامل اقتصادي، سياسي و فرهنگي دسته‌بندي شدند. راهبردها نيز در قالب مقوله‌هاي توسعۀ فرهنگ خطرپذيري، الگوسازي از افراد شجاع و نشر روايت‌هاي آنان، آگاهي‌بخشي و آموزش منابع انساني، گسترش تعاملات دوسويه و چندسويۀ مؤثر و طراحي سازوكارهاي تشويقي و حمايتي مروج رفتارهاي شجاعانه شناسايي شد. در نهايت، پيامدها به مقوله‌هاي دستاوردهاي فردي، سازماني و فراسازماني دسته‌بندي شدند. نتيجه‌گيري: مديران و سياست‌گذاران حوزۀ منابع انساني مي‌توانند به‌كمك مدل پارادايمي ارائه شده در اين پژوهش با رفتارشجاعانه، فرايند انتخاب آن و پيامدهاي حاصل از بروز اين رفتار در سازمان‌ها آشنا شوند و در نهايت به يك‌سري اصلاحات ساختاري، فرهنگي و سياسي براي توسعۀ رفتار شجاعانه دست بزنند.