بررسي رابطه بين متغيرهاي كلان اقتصادي و فرار مالياتي با استفاده از رهيافت‌هاي غير‌خطي

هدف اصلي مطالعه حاضر بررسي رابطه بين متغيرهاي كلان اقتصادي و فرار مالياتي با استفاده از رهيافت‌هاي غيرخطي است. در ابتدا، براي بررسي وجود قانون كوزنتس و وجود رابطه غيرخطي بين متغيرهاي كلان اقتصادي و فرار مالياتي از روش ماركوف-سوييچينگ و از آمار و اطلاعات طي دوره 98-1348 استفاده شد و بعد از تأييد وجود رابطه غير‌خطي از روش خودرگرسيون برداري آستانه‌اي نيز براي بررسي بيشتر استفاده شد. بر اساس نتايج روش ماركوف-سوييچينگ، وجود قانون كوزنتس بين توليد ناخالص داخلي سرانه و فرار مالياتي تأييد مي‌شود. بنابراين، براي كاهش فرار مالياتي لازم است سهم نفت در توليد ناخالص داخلي كاهش يابد و سهم بهره‌وري در توليد افزايش يابد. براي متغيرهاي بار ماليات مستقيم، مخارج تحصيل عمومي، مخارج دولتي منهاي تحصيل، ضريب جيني و پول نقد خارج از بانك وجود قانون كوزنتس رد مي‌شود؛ اما، وجود رابطه غير‌خطي تأييد مي‌شود. همچنين، براي مدل خودرگرسيون برداري آستانه‌اي، چهار متغير فرار مالياتي، توليد ناخالص داخلي سرانه، بار ماليات مستقيم و پول نقد خارج از بانك در نظر گرفته شد و متغير فرار مالياتي به‌عنوان متغير آستانه‌اي انتخاب شد و مقدار آستانه فرار مالياتي 1/21906 ميليارد ريال است. نتايج مدل خودرگرسيون برداي آستانه‌اي، نشان مي‌دهد كه تكانه‌هاي توليد ناخالص داخلي سرانه و پول نقد خارج از بانك بيشترين اثر را بر افزايش فرار مالياتي دارند.