حكمراني رفتار مصرف انرژي در ايران با تأكيد بر عوامل مؤثر بر فرهنگ مصرف (مورد مطالعه: استان گلستان)

هدف: يكي از راه‌هاي حل چالش‌هاي انرژي در حال حاضر، اصلاح الگوي مصرف و هدايت رفتار مصرف‌كننده است. حكمراني مؤثر در اين زمينه مستلزم شناخت عميق رفتارهاي شهروندان و عوامل مؤثر بر آن است. اين پژوهش با هدف شناخت عوامل مؤثر بر فرهنگ مصرف انرژي برق (تحصيلات، درآمد، ارزش و فرهنگ مادي) انجام شده است.روش: روش پژوهش حاضر از نوع كمّي است. راهبرد به كار گرفته شده پيمايش است. از تكنيك پرسشنامه براي جمع‌آوري داده استفاده شده است. جامعه آماري پژوهش مشتركين برق استان گلستان است كه با توجه به نسبت جمعيتي شهرها تعداد 427 مشترك برق، به شيوه نمونه‌گيري تصادفي مورد سؤال قرار گرفته‌اند. تجزيه ‌و ‌تحليل داده‌ها با نرم‌افزار اس ‌پي ‌اس ‌اس صورت گرفته است. روايي توسط بررسي ادبيات پژوهش و مشاوره با متخصصين حوزه انرژي مورد تأييد قرار گرفته و آلفاي كرونباخ بالاي 0.7 متغير رفتار مصرف برق نشانگر پايايي اين متغير بوده است.يافته‌ها: نتايج نشان مي‌دهد در ميان متغيرهاي مستقل ميانگين فرهنگ مادي برابر 52.04 و ميانگين رفتار مصرف برق برابر 51.5 حاصل شده است. در ميان ارزش‌ها بيشترين امتياز مربوط به ارزش ديني (4.18) و سپس ارزش ملي (3.16) است. آمار استنباطي بيانگر تأئيد فرضيات پژوهش است، يعني رفتار مصرف برق در ميان گروه‌هاي با تحصيلات و سطوح درآمدي مختلف، متفاوت است و افراد تحصيل‌كرده و نيز خانوارهاي با درآمد كمتر رفتار مصرف برق بهتري داشته‌اند. همچنين، ميان ارزش‌ها (بجز ارزش نوع‌دوستي) و فرهنگ مادي با رفتار رابطه معنادار وجود دارد، بطوريكه در بخش‌هاي مختلف مصرف انرژي، افراد متناسب با شرايط فرهنگي و مادي خود رفتار كرده‌اند.نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد براي حكمراني رفتاري لازم است انواع فرهنگ‌هاي مصرف را از هم تميز داد، چراكه انگيزه و دغدغه‌هاي مشتركين بر اساس وضعيت اقتصادي ـ اجتماعي و هنجارها و ارزش‌ها متفاوت است. هرچند راه‌حل‌هاي قيمتي به صورت مقطعي جوابگو است اما توجه به تفاوت‌هاي فرهنگي و اجتماعي در بلند‌مدت به اصلاح الگوي مصرف برق كمك مي‌كند.