نيروي نظامي ايلات كرد و الگوي موازنه قدرت در عصر صفوي؛ مطالعه موردي ايل زنگنه و كلهر

در دوره صفوي، يكي از چالش‌هاي اصلي نظم اجتماعي در ايران، تحت كنترل درآوردن ايلات و عشاير به‌ويژه ايلات كرد توسط حكومت مركزي بود. در اين زمان، ايلات كرد، به ويژه ايل كلهر و زنگنه، به صورت مستقل عمل مي‌كردند و از حكومت مركزي تبعيت نمي‌كردند. ايل زنگنه و كلهر به عنوان دو ايل مهم كرد در غرب ايران، رويكردهاي متفاوتي در تعامل با دولت صفوي داشتند. پژوهش حاضر به بررسي نقش اين دو ايل در سياست موازنه قدرت حكومت صفوي مي‌پردازد و سعي دارد توضيح دهد كه چگونه اين موازنه برقرار شده و چه پيامدهايي براي هر يك از اين ايلات داشته است؟ فرضيه اين تحقيق بيان مي‌كند كه در دوران اوليه حكومت صفوي، كلهرها بيشتر به صورت مستقل عمل مي‌كردند، در حالي كه حكومت صفوي بيشتر بر روي ايل زنگنه تكيه داشت .يافته‌ها نشان مي‌دهند كه نزديكي ايل زنگنه به مركز قدرت موجب افزايش نفوذ سياسي آن‌ها شده و توانسته‌اند ايل كلهر را تحت كنترل خود درآورند. در زمان شاه اسماعيل، توجه بيشتري به ايل كلهر معطوف بود، اما با طغيان اين ايل و تشكيل كلهرستان در بغداد و فاصله گرفتن آن‌ها از مركز قدرت، موازنه به نفع ايل زنگنه تغيير يافت.