تحليل بينامتني ديني در رمان «عمالقه الشمال» نجيب كيلاني

بينامتني يكي از گرايشات نقد جديد به شمار مي رود كه از تعامل ميان متون بحث ميكند. در اين رويكرد نقدي كه در زبان عربي به التناص شهرت دارد، متن از لحاظ ارتباطي كه با متن هاي ديگر دارد مورد بررسي قرار مي گيرد، چرا كه بر اساس اين نظريه هيچ متني مستقل نبوده، بلكه فراخواني از متون ديگر است. گرچه نظريه بينامتني اشتراكات فراواني با اصطلاحات بلاغت قديم عربي از جمله اقتباس، تضمين، سرقات و... دارد، اما ناقدان معاصر تفاوت هايي بين آنها قائلند.يكي از حوزه هاي بينامتني، «بينامتني ديني » است كه منظور از آن تداخل متن هاي ديني منتخب از قرآن كريم، احاديث نبوي، شخصيت ها، حوادث، احكام و مفاهيم ديني با متن اصلي است به گونه اي كه اين متون با ساختار متن اصلي هماهنگ بوده و هدف فكري يا هنري يا هردو را با هم ايفا كنند. در اين پژوهش تلاش مي شود با استفاده از روش توصيفي و شيوه تحليل محتوا و بر اساس نظريه بينامتني، بينامتني ديني در رمان عمالقه الشمال نجيب كيلاني مورد بررسي قرار گيرد. اين پژوهش با تبيين موارد بينامتني ديني در رمان به اين نتيجه رسيده است كه نجيب كيلاني در اين رمان، آيات قرآن و احاديث نبوي را به صورت صريح و ضمني و داستان هاي قرآني و حوادث تاريخ اسلام را تنها به صورت ضمني و غير مستقيم به كار برده است.