خوانش روايي داستان قرآني نوح(ع) بر اساس نظريه نظام گفتماني گريماس

نشانه- معناشناسي يكي از حوزه هاي نظام گفتماني است كه سازوبرگ هاي شكل گيري و توليد معنا در متون را بررسي و مطالعه مي كند. آلژيرداس گريماس معناشناس فرانسوي، تلاش كرده در حوزه نشانه معناشناسي گفتمان، الگويي منسجم جهت مطالعه روايت و داستان ارائه دهد. به اعتقاد گريماس نظام هاي گفتماني به سه دسته: گفتمان هوشمند، گفتمان احساسي و گفتمان رخدادي تقسيم مي شوند. در اين مقاله با استفاده از روش تحليلي – توصيفي به بررسي انواع نظام هاي گفتماني موجود در داستان حضرت نوح (ع)پرداخته شده است. ا ين داستان به دليل داشتن ماهيت گفتمان روايي، حاوي شَوش ها و كُنش هاي متعدد و ارزش محور است و براي بررسي نشانه-معناشناسي نظام هاي حاكم در آن درخور توجه مي باشد. در اين پژوهش كنش مطلوب حضرت يعني ابلاغ و ترويج حقانيت و يگانگي خداوند به كمك نشانه-معناشناسي نشان داده مي شود. تحليل نظام كنشي گفتمان حضرت نوح(ع)، بيانگر اين مطلب است كه هسته اوليه روايت را كنش دستور الهي براي دعوت توحيد دين و ترك خدايان دروغين تشكيل مي دهد. تحليل نظام عاطفي گفتمان حضرت نوح(ع) بيانگر اين است كه عناصر سازنده گفتمان عاطفي، دو مفهوم تعليم برنامه دين و عبوديت و انتقال گفتمان هژمونيك حقانيت و احديت خداوند را توليد مي كنند. تحليل نظام تنشي گفتمان حضرت بيانگر اين است كه ايشان عليرغم سخنان منطقي و گفتمان آگاهي بخش خود، شناخت تعداد اندكي از يارانش را افزايش مي دهد و با افزايش شناخت به طور همزمان ايمان آنها به گفته اولياي الهي افزايش پيدا مي كند.