معرفي نسخه خطي «منشأت مِن نتايج افكار افاضلِ نامدار» و بازخواني «حُكمِ شيخوخيتِ بقعۀ منورۀ كاكا محمدِ ابي نجم قدّس سرّه»

نسخه خطي «مجموعه منشأت من نتايج افكار افاضل نامدار» مجموعه‌اي از نامه‌ها و احكام سده‌هاي هشتم و نهم هجري/ پانزدهم و شانزدهم ميلادي است كه تاكنون معرفي نشده است. اين مقاله با هدف معرفي اين نسخه خطي و بازخواني يكي از احكام مهم آن با موضوع شيخوخيت بقعه شيخ محمد ابي نجم از عرفاي سده هشتم هجري/چهاردهم ميلادي در شهر خنج نوشته شده است. نسخه خطي «مجموعه منشأت من نتايج افكار افاضل نامدار» در سال 886 قمري كتابت شده و شامل نامه‌ها، مناشير، احكام و اسنادي اصيل و دست اول از تحولات ايالت فارس و كرمان در سده‌هاي هشتم و نهم هجري محسوب مي‌شود. پس از بررسي محتوايي و تاريخ‌گذاري برخي از نامه‌ها، به بازخواني يكي از احكام آن مربوط به سرپرستي و توليت بقعه شيخ محمد ابي نجم پرداخته مي‌شود. طريقت وي پس از مرگش به نام «كاكائيه» يا «شمسيه» مشهور شده و نقش مؤثر خويش را همچنان به عنوان عامل وحدت اجتماعي در منطقه گرمسيرات فارس ايفا مي‌نمايد. حفظ نفوذ حكومت شيراز در خنج در سده نهم هجري نيز به وسيلۀ اين سند تأييد مي‌شود. با توجّه به اهميّت اين حكم از لحاظ ادبي و تاريخي و اينكه تاكنون متن كامل آن منتشر نشده به بازخواني و تشريح آن پرداخته و در انتها طريقت شمسيّه-كاكائيه و معماري بقعه شيخ محمد ابي نجم به اختصار معرفي مي‌شود. شواهد نشان مي‌دهد كه برخي از نامه‌ها و احكام موجود در اين نسخه خطي، در بردارنده اطلاعات تاريخي است كه در ديگر منابع موجود نيست. از اين رو در اين مقاله عناوين اصلي نامه‌ها و احكام به ترتيب ذكر شده است. افراد و اماكن معرفي‌شده در اين مجموعۀ منشأت نيز با استفاده از منابع تاريخي مورد شناسايي قرار گرفته‌اند. بيشتر اين نامه‌ها و احكام در دوره تاريخي سده‌هاي هشتم و نهم هجري/پانزدهم و شانزدهم ميلادي نوشته شده است. طي اين دو سده، ايالت فارس و كرمان شاهد حوادث بسياري بوده است كه جزييات برخي از آن در اين منشأت منعكس شده است