بررسي سازگاري و عملكرد ارقام پنبه داخلي در منطقه سيستان

سابقه و هدف: پنبه يكي از مهمترين گياهان صنعتي در جهان است، كه در اكثر كشورها به عنوان يك محصول استراتژيك شناخته شده و يكي از گياهان مناسب براي كشت در مناطق خشك و نيمه خشك مي باشد. گياه پنبه بدليل اشتغال زايي نسبتا بالاي آن و مصارف مختلف محصول الياف آن، تامين خوراك دام، روغن نباتي و سازگاري بالا با كشاورزي پايدار در مقايسه با محصولات رقيب بويژه ذرت اهميت بسزايي دارا مي باشد. مواد و روش ها: به منظور ارزيابي صفات و شناسايي ارقام سازگار پنبه در منطقه سيستان، 14 رقم پنبه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار، در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي زهك (منطقه سيستان) در دو سال زراعي (1401-1400 و 1400-1399) مورد آزمايش قرار گرفت. يافته ها: نتايج تجزيه مركب داده ها نشان داد كه صفات: زودرسي، تعداد غوزه در بوته، وزن يك غوزه، عملكرد چين سوم و عملكرد در هكتار در سطح احتمال آماري يك درصد و صفات: تعداد شاخه زايا، عملكرد چين اول و عملكرد چين دوم در سطح احتمال آماري 5 درصد معني دار گرديد. به طور كلي ارقام مورد بررسي داراي ويژگي هاي منحصر به فردي بودند. در بين ارقام مورد ارزيابي رقم لطيف(6932 كيلوگرم در هكتار)، خرداد(6880 كيلوگرم در هكتار)، گلستان(6766 كيلوگرم در هكتار)، خورشيد(6664 كيلوگرم در هكتار) و سپيد(6394 كيلوگرم در هكتار) داراي بيشترين عملكرد در هكتار و رقم ارمغان(3408 كيلوگرم در هكتار) داراي كمترين مقدار عملكرد بودند. ارقام خورشيد و خرداد كوتاه ترين و رقم سپيد طولاني ترين زمان رشد و رسيدگي را دارا بودند. نتيجه گيري: ارقام لطيف و گلستان در شرايط تغييرات آب و هوايي (در سال دوم كشت)، توليد پايداري تري نسبت به ارقام ديگر داشتند. در تغييرات اقليمي و مخاطرات محيطي (افزايش شوري آب و خاك) گياهان با كمترين تغييرات در عملكرد به پايداري توليد در آن منطقه كمك شاياني خواهد داشت. رقم هاي خورشيد و خرداد زودرس تر از ساير ارقام بودند كه براي مناطقي با شرايط اقليمي سيستان (بادهاي 120 روزه) مناسب تر مي باشد. اين دو رقم علاوه بر كوتاهي دوره رشد در بين گروه ارقام پر محصول نيز قرار دارند.