ارزيابي آسيب ‌پذيري زيستگاه سمندر لرستاني به منظور ارتقاء حفاظت از آن

مقدمه: تخريب زيستگاه از مهم‌ترين عوامل تهديد كننده دوزيستان است. در اين راستا، با توجه به اهميت ملي و بين‌المللي گونه سمندر لرستاني و قرار گرفتن در وضعيت آسيب‌پذير طبق آخرين رتبه‌بندي، بررسي ميزان آسيب‌پذيري زيستگاه آن بسيار ضروري است؛ بنابراين پژوهش حاضر با هدف بررسي آسيب‌پذيري زيستگاه سمندر لرستاني در مرز استان‌هاي لرستان و خوزستان در راستاي افزايش سطح حفاظت از اين گونه اندميك صورت گرفته است. براي دستيابي به اين هدف، داده‌هاي مختلف توپوگرافيكي، هيدروژئومورفولوژيكي، زمين‌شناسي، اقليمي، پوشش سطحي و انساني از طريق روش‌هاي كتابخانه‌اي، تصويري و ميداني جمع‌آوري و با استفاده از ابزارهاي مختلف به ويژه نرم‌افزار Arc GIS و مدل FAHP مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفته است. نتايج حاصل از كارهاي ميداني، شناسايي پنج ايستگاه جديد حضور سمندر لرستاني در منطقه مطالعاتي بود. نتايج حاصل از مدل‌سازي شدت آسيب‌پذيري زيستگاه سمندر لرستاني نشان داد كه از ميان 21 شاخص، شاخص‌هاي فاصله از چشمه و آبشار، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و كاربري اراضي به ترتيب با وزن نرمال شده 0/117، 0/113، 0/107 و 0/102 بيش ترين سطح اهميت را در تعيين شدت آسيب‌پذيري نهايي كسب كردند. هم چنين نتايج نشان داد از 48 ايستگاه سمندر لرستاني در محدوده مورد مطالعه، 23/5 درصد داراي شدت آسيب‌پذيري خيلي زياد، 33/3 درصد زياد، 29/2 درصد متوسط، 16/7 درصد كم و 8/3 درصد نيز داراي شدت آسيب‌پذيري خيلي كم هستند؛ بنابراين، ضروري است مناطقي كه داراي بيش ترين تراكم حضور سمندر لرستاني هستند تحت حفاظت قرار گرفته و با نظارت و رديابي دوره‌اي برنامه‌ريزي لازم جهت حفاظت و جلوگيري از نابودي اين گونه صورت گيرد.