بررسي تجمع زيستي (PAHS) توده‌ بافتي و اثرات هيستوپاتولوژيكي آن ها در دوكفه‌اي Anodonta cygnea در فصل گرم

PAHs يكي از آلاينده‌هاي خطرناك محيط زيست محسوب مي شوند. بنابراين هدف از مطالعه حاضر پايش غلظت و اثرات بافتي اين تركيبات در A. cygnea مي باشد. جهت بررسي غلظت تركيبات PAHS ،4 ايستگاه در طول مسيرمطالعه انتخاب و در هر ايستگاه 8 نمونه برداشت شد. غلظت نمونه‌ها (4 نمونه از هر ايستگاه) با دستگاه GC-MS تعيين گرديد. هم چنين درهر ايستگاه 4 نمونه برداشت و در محلول بوئن فيكس گرديدند سپس از سري الكل ها عبور داده شدند و در نهايت با استفاده از دستگاه ميكروتوم برش‌هاي بافتي تهيه گرديد و با روش H E رنگ آميزي شدند. حد متوسط غلظت PAHs∑ در بافت نرم دو كفه‌اي در ايستگاه‌هاي مورد مطالعه اختلاف معني داري (P 0/05) مشاهده شد. كم ترين مقدار در ايستگاه پساب خروجي شركت نفت برابر با 74±2/6 نانو گرم برگرم وزن خشك بود و بيش ترين ميزان در ايستگاه تعويض روغن 11±28/8 نانو گرم برگرم وزن خشك مشاهده شد. بررسي بافتي نشان داد عوارض هيستولوژيكي قابل توجهي در اندام‌هاي مورد مطالعه دوكفه اي‏ هاي تحت تيمار در مقايسه با نمونه‌هاي شاهد بود. تغييرات شامل: هيپرپلازي، هيپوپلازي، تغييرات شكلي و اندازه‌اي تيغه‌هاي آبششي، تورم كانال‌هاي همولنفي، افزايش تعداد سلول‌هاي موكوزي، ناپيوستگي هاي بافتي و هيپرپلازي اپي‏تليوم بيروني مشاهده شد. براساس نتايج، وضعيت آلودگي در ايستگاه هاي مورد مطالعه براي تركيبات PAHs، در حد متوسط ثبت گرديد و در همه ايستگاه ها منبع آلودگي از نوع پتروژنيك مي باشد. هم چنين بروز تغييرات قابل توجه و مشهود هيستولوژيكي در اندام‌هاي داخلي دوكفه‌اي آب شيرين A. cygnea مستقر در ايستگاه مشاهده شد.