ماليخوليا و شيوه درمان آن از ديدگاه ابن‌سينا (روي‌كردي فلسفي)

مسئله رابطه نفس ناطقه با بدن و واسطه بودن روح بخاري، به شكل‌گيري مباحث فلسفي فراواني در اين زمينه منجر شده‌است. يكي از اين مواردْ علل و نشانه‌هاي بيماري‌هاي رواني، مانند افسردگي ماليخوليائي است كه از ديدگاه ابن‌سينا مهم‌ترين دليل به‌وجود‌آمدن آن و مؤثرترين شيوه درمان آن را بايد در رابطه نفس ناطقه با بدن جست‌و‌جونمود. افسردگي ماليخوليا به‌معناي انحراف افكار و صورت‌هاي ذهني انساني از مسير صحيح است كه در اين حالت انطباق مفاهيم علمي با خارج مختل مي‌شود و لذا شخص در افكار و پندارهاي نادرست خود غرق‌مي‌گردد. اين بيماري رواني داراي مراتب مختلفي است كه در شديدترين حالت آن، يعني مانيا، ادراكات فرد بيمار تا حد زيادي از عالم واقعيت منحرف‌مي‌گردد، دائماً به مردگان مي‌انديشد و ممكن است خود را فوت‌شده تلقي‌نمايد. ازنظر ابن‌سينا علت اصلي اين بيماري را بايد در ضعف روح بخاري جستجوكرد كه اين ضعف موجب ضعف ارتباط نفس با بدن مي‌شود. ريشه اين ضعف نيز غلبه مزاج سودائي در مغز است كه باعث اختلال در عملكرد روح بخاري به‌عنوان رابط نفس و بدن مي‌شود. درمجموع نحوه مواجهه ابن‌سينا با افسردگي ماليخوليا نشان‌دهنده روي‌كرد جامع وي در مواجهه با اختلالات رواني است. روي‌كردي كه هم در مباني فلسفي وي و هم شواهد و مطالعات تجربي ريشه دارد.