طراحي الگوي نقش رهبري آموزشي در هدايت‌پذيري دانش‌آموزان با تأكيد بر قرآن كريم: سبك رهبري هادي

هدف: پژوهش حاضر، با هدف طراحي الگوي نقش رهبري آموزشي در هدايت‌پذيري دانش‌آموزان، در پي ترسيم فرايند هدايت‌پذيري دانش‌آموزان و دست‌يابي به راهبردهايي براي ايجاد آن فرايند در مدرسه بوده است. روش: روش پژوهش، روش نظريه‌پردازي داده‌بنياد اشتراوس و كوربين است كه در آن از آيات قرآن كريم به‌عنوان مبنا و از تجربه تجربه‌گران تربيتي استفاده شده است. روش نمونه‌گيري اين پژوهش، نظري، هدف‌مند و در دسترس و نمونه پژوهشي آن، در مرحله اول آيات شريفه مرتبط با سيره دو پيامبر اولوالعزم حضرت نوح (ع) (114 آيه) و حضرت ابراهيم (ع) (30 آيه) و آيات شريفه مرتبط با هدايت‌پذيري (78 آيه) و در مرحله دوم شانزده نفر از فعالان تربيتي است. يافته‌ها: در اين پژوهش، در گام نخست، عوامل و موانع هدايت‌پذيري از آيات قرآن كريم استخراج شد كه نتيجه آن، دست‌يابي به 19 عامل بيروني و دروني براي هدايت‌پذيري ازجمله انسان‌هاي الهي، خردمندي، تنبّه‌طلبي، كنش صبورانه شكرپايه و...؛ و 40 مانع بيروني و دروني هدايت‌پذيري از جمله محيط ناهم‌گون، جهل متعصبانه، شك معاندانه، كنش ظالمانه و... است. در اين بخش عوامل و موانع دروني هدايت‌پذيري در سه دسته بينشي، گرايشي و كنشي سامان‌دهي شده‌اند. در گام دوم پژوهش نيز، با بهره‌گيري از يافته‌هاي گام نخست و مصاحبه با تجربه‌گران تربيتي، پديده محوري، راهبردهاي رهبري آموزشي براي هدايت‌پذيري دانش‌آموزان و هم‌چنين عوامل و شرايط زمينه‌اي تأثيرگذار بر هدايت‌پذيري متربيان، به‌دست آمد كه نتيجه آن، تعيين «سبك رهبري هادي» به‌عنوان پديده محوري؛ ارائه 23 راهبرد عام – در سه محور راهبردهاي تربيتي هادي، راهبردهاي مديريتي هادي و راهبردهاي محيطي هادي – و 11 راهبرد خاص – همانند ذائقه‌سازي ديني، عقل‌پروري علم‌پايه و عزم‌محور و – در زمينه هدايت‌پذيري و ترسيم شرايط زمينه‌اي در سه بخش نهادهاي رسمي، نيمه‌رسمي و غيررسمي بوده است. نتيجه‌گيري: بنابر يافته‌هاي پژوهش، مي‌توان گفت، رهبري آموزشي با به‌كارگيري سبك رهبري هادي و اجراي راهبردهاي هدايت‌پذيري، زمينه‌ساز ايجاد مؤلفه‌هاي هدايت‌پذيري در دانش‌آموزان خواهد بود.