مطالعه ريخت‌شناختي جمعيت‌هاي جنس Dracocephalum براي تعيين حدود كمپلكس گونه D. kotschyi در ايران

جنس بادرنجبويه (Dracocephalum) متعلق به نعنائيان داراي 10 گونه در فلور ايران است. در اين تحقيق، مطالعه مورفومتري براساس داده‌هاي ريخت‌شناسي به منظور تعيين حدود گونه‌هاي كمپلكس بادرنجبويه دنايي (D. kotschyi) انجام شد. ويژگي‌هاي ريخت‌شناختي 13 جمعيت از گونه D. kotschyi، سه جمعيت از گونه  oligadenium.D، دو جمعيت از گونه‌هاي D. ghahremanii و D. lindbergii و يك جمعيت از گونه‌هاي D. moldavica و D. subcapitatum براساس تفاوت در 35 صفت از لحاظ كمّي و كيفي بررسي شد. براي شناسايي متغيرترين صفات در بين گونه‌ها، تجزيه به عامل‌ها انجام شد و صفاتي همچون نسبت طول به عرض برگ قاعده‌اي، شكل برگ راسي و مياني، وجود كرك در برگ و براكته و رنگ جام بيشترين تاثير مثبت را در جداسازي گونه‌ها داشتند. با استفاده از تجزيه خوشه‌اي به روش Ward، سه خوشه اصلي در دندروگرام مشخص شد. خوشه اول شامل D. moldavica بود كه به وضوح از ساير گونه‌ها جدا گرديد. خوشه دوم شامل جمعيت‌هاي مختلف D. kotschyi (زيرخوشه a2) و گونه‌هاي نزديك آن يعني D. subcapitatum و D. ghahremanii (زيرخوشه b2) بود كه در اين خوشه تفاوت D. ghahremanii  از ديگر جمعيت‌هاي D. kotschyi و نزديك آن به D. subcapitatum تاييد شد. خوشه سوم شامل جمعيت‌هاي گونه D. lindbergii  (زيرخوشه a3) و جمعيت‌هاي گونه D. oligadenium بود كه با توجه به تجزيه و تحليل خوشه‌اي صفات ريخت‌شناسي، جمعيت‌هاي اين گونه از D. kotschyi متمايز و به عنوان گونه مستقل D. oligadenium شناخته شد. در نتيجه بررسي حاضر، تعداد گونه‌هاي جنس Dracocephalum در ايران به 11 گونه افزايش يافت.