رويكردي تركيبي به مدل‌هاي زمين آماري و سيستم‌هاي اطلاعات مكاني براي ارزيابي نقش پارامترهاي مكاني در شيوع سرطان در ايران: مطالعه موردي: سرطان مثانه

بر اساس آمار سازمان جهاني بهداشت، هرساله حدود 7.6 ميليون نفر بر اثر سرطان جان خود را از دست مي‌دهند كه 70 درصد از كل مرگ و ميرها در كشورهاي كم درآمد و متوسط ​​است. همچنين تخمين‌زده مي‌شود كه اين تعداد تا سال 2030 به بيش از 13 ميليون نفر برسد. از آنجايي كه ميزان ابتلا به سرطان در حال افزايش است و مسائل مربوط به شيوع بيماري‌ها به ويژه سرطان ارتباط مستقيمي با جغرافيا و محيط دارد، اين موضوع مدت‌هاست كه مورد توجه قرار گرفته‌است. هدف اين مطالعه، توسعه مدل‌هاي مكان آماري و استفاده از سيستم اطلاعات مكاني براي ارزيابي نقش پارامترهاي مكاني و عوامل محيطي در شيوع سرطان مثانه در استان‌هاي ايران است. با توجه به بررسي‌هاي آماري داده‌هاي سرطان مثانه در استان‌هاي ايران، مشخص شد كه استان‌هاي يزد و سيستان بلوچستان به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان بروز سرطان مثانه را در ايران دارند. همچنين با قراردادن يك مقدار مينيمم و در نظر گرفتن ميانگين جهاني سرطان مثانه به عنوان آستانه، مشخص شد كه ميزان سرطان مثانه در 23% استان ها پايين، در 30% آن‌ها متوسط و در 47% باقي‌مانده بالاتر از ميانگين جهاني است. سرطان مثانه به عنوان يكي از معضلات شايع سلامت عمومي در ايران، توزيعي ناهمگون در سطح كشور دارد. اين مطالعه با به‌كارگيري الگوريتم جنگل تصادفي، به بررسي توزيع فضايي سرطان مثانه در ايران و پيش‌بيني ميزان بروز آن در مناطق مختلف مي‌پردازد. نتايج نشان مي‌دهد كه الگوريتم جنگل تصادفي با دقت قابل‌توجهي، ميزان بروز سرطان مثانه را در سراسر ايران پيش‌بيني مي‌كند. اجراي مدل بر روي حدود 30 درصد از داده‌هاي آزمون نشان‌داد كه مقدار واقعي داده‌ها با دقت 0.62، پيش‌بيني شده‌است. در نهايت با اجراي يك مدل آماري، عوامل خطر ابتلا به اين بيماري رتبه‌بندي شده و ميزان سرطان مثانه در كشور پيش‌بيني مي‌شود. با توجه به نتايج اين مطالعه، به دليل اينكه نقاط داغ سرطان مثانه در استان‌هاي مركزي ايران به ويژه استان‌هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري قرار دارند، پيشنهاد مي‌شود تحقيقات پزشكي و آماري دقيق‌تري در اين زمينه انجام شود.