مطالعه اتنوبوتاني گياه گل ميموني سازوئي (Scrophularia striata Boiss.) و گاوزبان (Anchusa italica Retz.) با استفاده از دانش سنتي

مطالعات اتنوبوتاني جهاني اطلاع از فرسايش شديد سنتي در سراسر جهان مي دهند.مطالعه حاضر با هدف بررسي عميق دانش دامداران شهرستان دره‌شهر استان ايلام در خصوص دو گونه گياهي گل ميموني سازوئي و گاوزبان بود. بدين منظور از روش‌هاي مشاهده ميداني، مصاحبه نيمه‌ساختارمند و بازخورد جامعه با 57 دامدار باتجربه و آگاه داراي پروانه چرايي استفاده شد. نتايج نشان داد كه دامداران از دانش عميقي در خصوص جنبه‌هاي مختلف دو گياه برخوردار بودند. اين دانش دربردارنده تشريح خصوصيات مورفولوژيكي و گياهشناسي، فنولوژي، زيستگاه شامل پراكنش جغرافيايي، خصوصيات اكولوژيكي و گونه‌هاي گياهي همراه، خصوصيات علوفه‌اي، نحوه برداشت گياه، خواص درماني و عوارض جانبي بود. نتايج مطالعه نشان داد اصلي‌ترين خواص داروشناسي گونه گل ميموني سازوئي بر مبناي دانش سنتي دامداران در درمان سوختگي، رفع عفونت داخلي اندام تناسلي زنان و رفع عفونت به طور كلي و درمان جوش بود. اين خواص براي گونه گاوزبان شامل اثر آرام‌بخشي و كاهش استرس و افسردگي بود. همچنين نتايج فرسايش دانش سنتي گياهان دارويي ناشي از فوت سالخوردگان با تجربه در زمينه گياهان دارويي و عدم علاقمندي نسل جديد به دانش سنتي را نشان داد. نوآوري اين مطالعه در بررسي عميق دانش سنتي دامداران در رابطه با ابعاد مختلف اتنوبوتاني در كنار خواص دارويي گياهان است. ددر نتيجه گيري كلي بايد بيان كرد كه دانش سنتي دامداران از ظرفيت بالايي در تركيب با دانش مدرن برخوردار بوده و برنامه ريزي و مديريت بايد در راستاي حفظ تنوع فرهنگي به واسطه حفظ دانش سنتي باشد.