پويش محيطي و راهبردهاي سياست خارجي: قدرت‌هاي متوسط سيستم بين‌الملل

اصولاً با توجه به وقوع تحولات بنيادين در قواعد اصلي سيستم بين‌الملل، كه ويژگي متغير و شناور بودن پديده‌ها به عنوان يك الزام و ضرورت سياستگذاري، پيش‌روي استراتژيست‌ها و نظريه‌‌پردازان بين‌المللي قرار داده است، فرايند سياستگذاري بسيار دشوار شده است. پيش‌بيني‌ناپذير بودن پديده‌هاي سيستمي، وقوع تكانه‌هاي شديد بنيادين در سيستم‌هاي پيچيده، تأثيرپذيري شديد عناصر سيستمي از قواعد به‌ظاهر فرعي فرايندها و جريانات سيستمي، منجر به ناكارآمد شدن فرايند كنترل بر سيستم پيچيده بين‌الملل شده است. از سوي ديگر، ويژگي تكاملي بودن سيستم بين‌الملل، قواعد رفتاري سيستم‌هاي پيچيده را بر پديده‌هاي بين‌الملل تحميل كرده است كه هرچند كنترل آن به‌خصوص با توجه به اصول حاكم بر سيستم‌هاي كلاسيك بسيار سخت و دشوار است، اما مديريت آنها در صورت توجه صحيح به فرايندهاي پديده‌هاي سيستمي چندان دشوار نمي‌نمايد. در اينجا اين سؤال طرح مي‌شود كه در وضعيت پيچيده بين‌الملل مهم‌ترين ابزار ياريگر راهبردهاي بازيگران به‌ويژه بازيگران متوسط سلسله‌مراتب قدرت چيست؟ در پاسخ به پرسش پژوهش اين فرضيه طرح مي‌شود كه پويش محيطي ابزار بسيار مهم فهم جريان وقايع و روندها در سيستم پيچيده بين‌الملل است كه بازيگران متوسط به پايين سلسله‌مراتب قدرت در ترسيم راهبردهاي خود براي فهم واقعيت‌هاي محيطي و انطباق خواسته‌ها با واقعيت‌ها از آن بهره مي‌برند. يافته‌هاي پژوهش با رويكرد توصيفي- تحليلي و روش كيفي و مطالعه موردي بيانگر اين است كه پويش محيطي، انعطاف‌پذيري را به‌عنوان يك اصل اساسي بر سياست‌ها و راهبردهاي بازيگران به‌ويژه بازيگران متوسط به پايين سلسله‌مراتب قدرت تحميل مي‌كند.