تحليل سلسله‌مراتب حركتي در مجموعۀ آرامگاه احمد جام تربت جام خراسان رضوي

يكنواختي فضاي معماري عمر بنا را كوتاه، غيركاربردي و در مخاطبان احساس نارضايتي ايجاد مي‌كند . شناسايي عوامل ايجادكنندۀ سلسله‌مراتب حركتي در بنا در پيشبرد و تنوع فضايي نقش مؤثري دارد. مفاهيم سلسله‌مراتب  حركت پيوسته در فلسفه ايران مطرح بوده است. حال اين سؤال مطرح مي‌شود كه بناي آرامگاه عارفي مانند شيخ احمد جام سـير تغييـرات سلسـله‌مراتـب حركتي و پيوند آن با مفاهيم حركت و سلسله‌مراتب در مفاهيم فلسفي ايران چگونــه بــوده اســت. پژوهش پيش‌رو با روش توصيفي ـ تحليلي و جمع‌آوري داده‌ها ازطريق مطالعۀ كتابخانه‌اي و اسنادي انجام شده است. يافته‌هاي پژوهش سلسله‌مراتب حركتي در هفت اصل و هريك از اين مراحل، در چهار مرتبۀ حركتي براي آرامگاه دسته‌بندي شدند و مشخص شد كه حركت فيزيكي تا معنايي بايد در هر مرحله انجام شود تا ذهن انسان براي صعود به مرحلۀ بالاتر آماده شود. مباني نظري تحقيق در چهار عامل معماري، شامل ۱. عملكرد؛ ۲. معنايي (تزئينات، تناسبات، نمادسازي)؛ ۳. بصري (نور و سايه، اختلاف سطح، ريتم)؛ ۴. فيزيكي (هندسه، محور، توالي) دسته‌بندي شدند. نتايج تحقيق نشان داد كه حضور سلسله‌مراتب حركتي در مجموعۀ آرامگاه، موجب شكل‌گيري اين مجموعه در پس ايده‌هاي معمارانۀ اين بنا در شهر و ترغيب مخاطبان به حضور در آرامگاه است.