اثر تغيير اقليم بر مواد آلي خاك و فعاليت زيستي خاك

پديده تغيير اقليم يكي از مهم ترين چالش هاي جهاني بشر در تأمين غذاي كافي و سالم جمعيت روزافزون جهان به شمار مي رود. عوامل پيش برنده تغيير اقليم مانند افزايش دما، تغيير الگوهاي بارش و افزايش فراواني و شدت رخدادهاي جوي، ويژگي هاي خاك را به ويژه در بوم نظام هاي مناطق خشك و نيمه خشك تحت تأثير قرار مي دهد. اين اثرات مي توانند مستقيماً بر رشد و توليد گياهان زراعي اثر بگذارند. ميزان مواد آلي خاك از مهم ترين شاخص هاي كيفيت و سلامت خاك است كه بسياري از ويژگي هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك را تحت تأثير قرار مي دهد و به طور مستقيم و غيرمستقيم تحت تأثير عوامل اقليمي ازجمله دما و بارندگي قرار مي گيرد. از طرف ديگر، تعادل ورود و خروج كربن آلي به خاك بر ميزان دي اكسيد كربن اتمسفر و در نتيجه بر گرمايش جهاني و پديده تغيير اقليم مؤثر است. نتايج بسياري از پيش بيني ها نشان مي دهد كه در مناطق خشك و نيمه خشك، تغيير اقليم منجر به افزايش دما و كاهش بارندگي خواهد شد. بنابراين، با توجه به اينكه با افزايش دما و كاهش رطوبت، ميزان ماده آلي خاك كاهش مي يابد، به نظر مي رسد پديده تغيير اقليم اثرات نامطلوبي بر ميزان ماده آلي و فعاليت زيستي خاك و به دنبال آن بر توليد محصول در مناطق خشك و نيمه خشك خواهد گذاشت. لذا بكارگيري راهكارهاي لازم در خصوص تخفيف اين اثرات نامطلوب و سازگاري با شرايط پيش رو از اهميت بسزايي برخوردار است. تخفيف به روش هايي مربوط مي شود كه منجر به كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي به ويژه دي اكسيد كربن مي شود؛ اما هدف از سازگاري ملايم نمودن اثرات غيرقابل اجتناب ناشي از تغيير اقليم است. بر اساس نتايج آزمايش هاي مختلف منتشر شده، رعايت اصول سيستم كشاورزي حفاظتي از مهم ترين راهكارهاي تخفيف اثرات و سازگاري با پيامدهاي تغيير اقليم در مناطق خشك و نيمه خشك به شمار مي رود. با توجه به اين كه پديده تغيير اقليم رخدادي اجتناب ناپذير بوده و آثار و پيامدهاي نامطلوب آن در زندگي بشر روزبه روز بيشتر و شديدتر احساس مي شود، لازم است در مديريت منابع خاك، پيش آگاهي هاي لازم درخصوص نتايج اين پديده بر كيفيت خاك و پتانسيل توليد محصولات كشاورزي به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك در نظر گرفته شود.