سازكارها و تدابير نظام حقوقي بين‌المللي براي حفاظت از صلح‌بانان سازمان ملل متحد

در سال‌هاي اخير با توجه به ميزان روزافزون تلفات انساني كه عمليات حفظ صلح دربرداشته موضوع حفاظت و حمايت از نيروهاي حافظ صلح بيش‌ازپيش مورد توجه قرارگرفته و اين پرسش‌هاي اساسي را مطرح كرده كه تدابير و سازكارهاي نظام حقوقي بين‌المللي براي حفاظت از نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل متحد چيست و تا چه اندازه توانسته از اين نيروها حفاظت نمايد؟ در پرتو روش توصيفي- تحليلي مفروض اين نوشتار آن است كه نظام حقوقي بين‌المللي سازكارها و تدابيري را ازجمله در قالب قطعنامه‌هاي شوراي امنيت، توافق‌نامه وضعيت نيروها (سوفا)، كنوانسيون ايمني مورخ 1994 و همچنين اسناد ديگري نظير كنوانسيون‌هاي 1949 ژنو و اساسنامه رم مورخ 1998 براي حفاظت از نيروهاي حافظ صلح ملل متحد مقرر نموده است. بااين‌حال، اين تدابير و سازكارها نتوانسته آن‌چنان كه بايد، مؤثر و رضايت‌بخش باشند. هرچند كه تبعيت از قطعنامه‌هاي شوراي امنيت براي دولت‌هاي عضو الزامي است، اما لحن برخي از اين قطعنامه‌ها بگونه‌اي است كه الزام خاصي براي دولت‌ها ايجاد نمي‌كند. توافق‌نامه سوفا نيز در بيشتر مواقع دوجانبه بوده و دامنه اجرايي آن محدود است. از سوي ديگر، كنوانسيون ايمني به‌عنوان يك توافق‌نامه چندجانبه با استقبال چنداني از سوي دولت‌ها (بخصوص دولت‌هاي ميزبان نيروهاي حافظ صلح) مواجه نشده است. در خصوص مقررات كنوانسيون‌هاي ژنو و پروتكل‌هاي الحاقي و همچنين اساسنامه رم نيز بايدگفت كه به‌سختي بتوان با توسل به تفسير موسع، آن مقررات را به مسأله حفاظت از نيروهاي حافظ صلح تعميم داد.