بررسي انتقادي تطبيق ذوالقرنين بر شخصيت‌هاي تاريخي، بر اساس شخصيت‌شناسي ذوالقرنين در احاديث تفسيري شيعي

قرآن كريم و روايات اسلامي به جناب ذوالقرنين به عنوان شخصيتي تاريخي اشاره نموده‌اند. مفسران، يافتن مصداق تاريخي ذوالقرنين را مفيد و قرينه‌اي بر صحت مفاد آيات و روايات دانسته‌اند. دو تطبيق بيش از ديگر نظريات مورد توجه قرارگرفته است: تطبيق بر اسكندر و كوروش. عمدة دلائل هر دو نظريه، توجه به داده‌هاي تاريخي در مورد زندگي اين دو شخصيت است. مسألة پژوهش حاضر آن است كه آيا در روايات اسلامي با تمركز بر روايات شيعي، مؤيداتي براي اين تطبيقات وجود دارد يا خير؟ در ابتدا با محوريت روايات قابل اعتماد شيعي، دورة تاريخي زندگي، نام و نسب، سرگذشت، گسترة قدرت و سفرهاي ذوالقرنين گزارش شده است، سپس نظريات مفسرين با توجه به داده‌هاي تاريخي و سپس روايات وارده در مورد تطبيق ذوالقرنين بر اسكندر و كوروش مورد بررسي قرارگرفته‌اند.يافته‌ها: هيچ‌يك از دو نظرية تطبيقي، با شخصيت معرفي‌شده از جناب ذي‌القرنين منطبق نيست. وجود و صفات ايشان، از اخبار پنهان‌شده در تاريخ بوده كه توسط وحي يادآوري شده‌ است و لزومي به منطبق‌نمودن ايشان بر هيچ‌يك از پادشاهان گذشته نيست.