مقتل‌نگاري به مثابه پاسخي براي نيازهاي فرقه‌اي؛ مطالعه موردي: «تسميه‌ من قتل مع الحسين عليه‌السلام» اثر فضيل بن زبير كوفي

فهم مولفه‌هاي روايت زيديه از واقعه عاشورا از جمله موضوعاتي است كه در حوزه تاريخ‌پژوهي اسلامي مطرح است. از اين ميان واكاوي روايت «فضيل بن زبير كوفي» در كتاب «تسميه‌ من قتل مع الحسين(ع)» به دليل قدمت، تفردهاي روايي و شخصيت ويژه مؤلف اهميت ويژه‌اي دارد. اين پژوهش به دنبال اين پرسش است كه فضيل با تدوين تسميه‌ من قتل مع الحسين(ع)، در پي تحقق چه هدفي يا اهدافي بود؟ از اين‌رو جستار پيش‌رو مبتني بر تحليل و مقايسه داده‌هاي مستخرج از منابع اصيل و متقدم برآن است تا ابتدا با مراجعه به منابع تاريخي، رجالي و حديثي شخصيت فضيل بن زبير را معرفي كرده و سپس ويژگي‌هاي سندي، ساختاري و محتوايي كتاب را ارائه كند و طي بازخواني متن از رهاورد شناخت جريان‌هاي سياسي و ديني مرتبط با آن عصر انگيزه‌هاي پنهان مؤلف را آشكار سازد. فضيل در جهت پاسخ به نيازهاي فرقه‌اي آن روز زيديان به طور هوشمندانه اقدام به انتخاب، توليد و چينش محتواي مورد نظر خود كرد و در اين راستا به تهييج عواطف و جذب فرقه‌اي با تكيه بر يادآوري مظلوميت امام حسين(ع) و موضوع عاشورا پرداخت و با ادعاي قيام به سيف امام سجاد(ع) در روز عاشورا در جهت تأمين نياز انديشگاني زيديه پيش رفت.