تحليل روند عملكرد گندم ديم با استفاده از شاخص‌هاي شناسايي خشك‌سالي در استان خراسان شمالي

هدف: درك اثرات خشكي بر محصولات كشاورزي يكي از مسائل مهم در امنيت غذايي است. لذا در اين تحقيق از شاخص شناسايي خشكي  (RDI) و شاخص شناسايي خشكي مؤثر (eRDI) كه بارش مؤثر را در محاسبات لحاظ مي‌كند، به منظور تعيين عملكرد گندم ديم استان خراسان شمالي استفاده شده است. روش و داده: به منظور اعمال بارش مؤثر از ۴ روش شامل روش‌هاي فائو، اداره عمران و آباداني آمريكا و دو روش سرويس حفاظت خاك آمريكا و مقايسه بين آن‌ها استفاده شد. شاخص‌ها با استفاده از داده‌هاي ماهانه بارش و دماي ماهانه ايستگاه‌هاي هواشناسي استان اجرا و با عملكرد توليد گندم در دوره‌­هاي مختلف زماني مقايسه و ضريب همبستگي بين دو روش و عملكرد توليد گندم تعيين شد. در نهايت با استفاده از آزمون من كندال و تخمين‌گر سن به بررسي روند عملكرد گندم ديم در شهرستان‌هاي مختلف پرداخته شد. يافته‌ها: نتايج تحقيق نشان داد كه بين روش‌هاي مختلف تعيين بارش مؤثر تفاوت چنداني وجود ندارد. همچنين آماره آزمون نيز تفاوت معني‌داري بين 2 شاخص مورد بررسي نشان نداد. ليكن نتايج تحليل ضريب همبستگي شاخص‌ها با عملكرد گندم در مقياس‌هاي زماني مختلف نشان داد كه عليرغم نتايج بهتر روش eRDI، عملكرد توليد هر شهرستان به مقادير بارش دوره زماني خاصي حساس‌تر است. نتيجه‌گيري: نتايج مشابه روند دو آزمون مورد بررسي نشان داد كه روند منفي معني‌دار در توليد گندم ديم ايستگاه‌هاي بجنورد و اسفراين و روند مثبت غيرمعني‌دار در ساير شهرستان‌ها وجود دارد. نوآوري، كاربرد نتايج: نوآوري اين تحقيق اعمال بارش مؤثر در شاخص eRDI و مقايسه روش‌­هاي تجربي مختلف تعيين آن جهت ورود به معادلات شاخص مزبور است. اين استان به دليل شرايط خاص اقليمي و نقش مهم آن در توليد گندم كشور داراي اهميت خاصي است كه تاكنون مطالعات خشك­سالي كشاورزي چنداني در آن صورت نگرفته است و اهميت موضوع را در امنيت غذايي منطقه مشخص مي‌­سازد.