مطالعه‌ي ارتباط «اساطير تركي مغولي و شمنيسم» با «اسب سفيدِ» نگاره‌هاي شاهنامه ي بزرگ ايلخاني (با رويكرد نشانه‌شناسي فرهنگي)

مطالعۀ نگاره هاي شاهنامۀ بزرگ ايلخاني، صرفاً با تكيه بر متن ادبي شاهنامه، در برخي موارد، درك چندان درستي از نشانه هاي موجود در نگاره هاي مذكور را به دنبال نداشته است. شاهنامۀ فردوسي، يك متن ادبي، با محوريتِ زبان شعري و متعلق به گفتمان ايراني است؛ درصورتي‌كه شاهنامۀ بزرگ ايلخاني، يك متن هنري، با محوريتِ زبان تصوير و متعلق به گفتمان ايلخاني است. تحليلِ نگاره هاي شاهنامۀ بزرگ بهتر است براساس سپهر نشانۀ ايرانِ دورۀ ايلخاني صورت بگيرد؛ آن سپهر نشانه اي كه روايت هاي شاهنامه را به‌عنوان «نه متن» وارد «متن» تصويري نگارگري ايلخاني كرده است. اين پژوهش با رويكرد نشانه شناسي فرهنگي يوري لوتمان و به روش توصيفي– تحليلي انجام شده است. اصلي ترين يافتۀ پژوهش حاضر اين است كه سفيد، رنگ مقدس خداي اولگئن (خداي آفريننده) در شمنيسم و اساطير تركي - مغولي است؛ به همين دليل در فرهنگ تركي- مغولي، فقط حاكمان و در مرحلۀ بعدي شمن ها، بر اسب سفيد سوار مي شده اند و بقيۀ افراد حق استفاده از آن را نداشته اند. بنابراين در مصورسازي روايت هاي شاهنامۀ فردوسي، تحت‌تأثير سپهر نشانه اي دورۀ ايلخاني، حاكمان را سوار بر اسب سفيد، نشان داده اند. هرچند حاكمان سوار بر اسب با رنگ هاي ديگر نيز مي شدند.اهداف پژوهش:1. مطالعۀ دلايل استفادۀ رنگ سفيد براي اسب حاكمان و سلاطين در نگاره ‌هاي شاهنامۀ بزرگ ايلخاني براساس سپهر نشانه اي دورۀ ايلخاني.2. شناخت ارتباط رنگ سفيدِ مورداستفاده براي اسب در نگاره هاي شاهنامۀ بزرگ ايلخاني با اساطير تركي-مغولي و شمنيسم.سؤالات پژوهش:1. علت كاربرد رنگ سفيد براي اسب حاكمان و سلاطين در نگاره‌هاي شاهنامه بزرگ مغول چيست؟2. كاربرد رنگ سفيد براي اسب‌هاي نگاره‌هاي شاهنامه بزرگ ايلخاني چه ارتباطي با اساطير تركي-مغولي و شمنيسم دارد؟