رمز گشايي نقوش تزييني ظرف سفالي عصر ساماني محفوظ در موزه هنر شيكاگو

نيشابور در عصر سامانيان يكي از مراكز بزرگ صنعت سفالگري محسوب مي‌شد. توليدات اين منطقه در قرون سوم و چهارم از نظر تزئينات متنوع روي سفال داراي اهميت مي‌باشند. پژوهش حاضر در صدد بررسي و مطالعه تزئينات يك سفال نادر منقوش دوره ساماني از نيشابور است كه هم اكنون در مؤسسه هنر شيكاگو نگهداري مي‌شود. اين پژوهش از نظر ماهيت كيفي است. داده‌ها با استفاده از منابع كتابخانه‌اي گردآوري شده‌اند و تحليل آن‌ها به شيوه توصيفي و تحليلي مي‌باشد. بر اين اساس، ابتدا توصيف ويژگي‌هاي صوري تصاوير صورت گرفت و سپس با اتخاذ رويكرد شمايل‌شناسانه و با هدف آشكارسازي مضمون اصلي سفالينه منقوش موردنظر، به مطالعه برخي از بارزترين ويژگي‌هاي فرهنگي عصر سامانيان پرداخته شد. نتايج حاكي از آن است كه پهنه‌ سفال مورد پژوهش به نمايش زوجي در حال اجراي موسيقي و شعرخواني اختصاص پيدا كرده است. اشعار بزمي در عصر سامانيان ميان مردم عادي رواج داشت و مضمون اصلي نقوش اين سفالينه الهام گرفته از پديده‌اي اجتماعي و مردم پسند در عصر خود مي‌باشد. در آن عصر شاعران بزمي و خنياگران با تلفيق شعر و موسيقي به ميدان‌داري و مجلس‌گرداني در ميان مردم مشغول بوده‌اند. از طرفي باتوجه‌به رونق تجارت سفال در عصر سامانيان، انتخاب موضوعات عامه پسند جهت فروش سفالينه‌هاي توليدشده مي‌توانست در اقبال سفارش‌‌دهندگان و مخاطبان به اين محصولات، تأثير به‌سزايي داشته باشد. در نهايت مي‌توان استنباط كرد كه برخي جنبه‌ها و گرايش‌هاي فرهنگي جامعه آن روزگار در انتخاب مضامين سفالينه‌هاي منقوش نيشابور در عصر سامانيان دخيل بوده است.اهداف پژوهش:معرفي و بررسي تزئينات يك سفال نادر منقوش دوره ساماني از منطقه نيشابور.تبيين مضمون نقوش ظرف مذكور و جايگاه آن در انعكاس محيط فرهنگي عصر ساماني با كاربست روش شمايل‌شناسيسؤالات پژوهش:ويژگي‌هاي صوري و مضموني تزئينات سفال مذكور چيست؟جايگاه نقوش اين سفال در انعكاس گوشه‌هايي از محيط فرهنگي مردمان عصر ساماني چگونه است؟