تحليل انتقادي بخش اول زنده‌گي‌نامه مولانا (از تولد تا قبل از ملاقات شمس تبريزي)

حسب‌حال‌ مولانا جلال‌الدين محمّد بلخي، با تكيه بر منابع زنده‌گي‌نامه‌يي قديمي و اين حكم عام كه اقدم نسخ اصحّ نسخ است، كار بيش‌تر شرح‌حال‌نويساني‌ كه نگاهي انتقادي و علمي به آن نداشته اند را بي‌اعتبار كرده است. اين پژوهش با اتكا بر منابع موثق، روي‌كرد انتقادي بر سرگذشت و احوال و اتفاقات زنده‌گي مولانا داشته است.‌ تحقيق حاضر، نيمۀ اول زنده‌گي مولانا را مورد بررسي قرار داده، كه شامل دو بخش است: بخش اول، از تولد مولانا تا تعليم و تعلم علم فقه و فقاهت و افتاء در قالب ژانر خطابه و جلسات درس مي باشد و بخش دوم نضج‌گرفتن تصوف زهدگرا به مدد ارشادات سيّدبرهان‌الدين محقق ترمذي، كه درواقع اين دوره را مي‌توان پيش‌نياز دورۀ عرفان عاشقانۀ مولانا پنداشت. در خلال اين پژوهش به اين پرسش پاسخ داده شده است كه: آيا مولاناي عارف، يك‌سر محصول آموزه‌هاي عرفاني شمس تبريزي بوده است و يا مصاحبت مشايخي هم‌چون سيدبرهان‌الدين محقق ترمذي، تلمذ نزد استاداني مثل ابن العديم و ديگران و هم‌چنان تأثير عوامل جامعه‌شناختي مانند شرايط سياسي، اجتماعي و جغرافيايي و تاريخي در عارف‌شدن مولانا نقش غيرقابل اغماضي داشته‌اند؟ يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه به رغم ديدگاه بعضي از مولوي‌پژوهانِ تُرك و غربي زادگاه مولانا شهر بلخ بوده نه وخش. هم‌چنان روند رياضت و سلوك عرفاني مولانا قبل از ملاقات شمس به مدد راهنمايي‌هاي برهان‌الدين محقق ترمذي آغاز گرديده بوده است.