علم خدا به جزئيات متغير از ديدگاه فياض لاهيجي و نقد و بررسي ديدگاه وي

لاهيجي در مسئله علم خداوند به جزئيات متغير در ابتداء به نظريه علم خدا به جزئي از طريق كلي ابن ‌سينا تكيه مي‌كند كه علم باري به اشياء را صور مرتسمه و علم حصولي و از طريق علل و اسباب مي‌داند لذا مي‌كوشد تا تغيير در عالم اجسام  را به رابطه‌ي موجودات مادي به يكديگر ارجاع دهد و با علم فعلي خداوند و تشكيك در وجود و بساطت ذاتي حق تعالي شبهه تغيير را پاسخ دهد. وي در نهايت قرائتي متمايز از صور مرتسمه كه نزديك به نظريه علم اجمالي در عين كشف تفصيلي ملاصدرا است ارائه مي‌دهد و مي‌گويد كمال مطلق ذات خداوند اقتضاء مي‌كند كه با علم اجمالي كه علم بسيط ذاتي است تمامي صورت ها به نحو تفصيلي و متمايز از هم براي حق تعالي از ازل معلوم  باشد. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي و كتابخانه‌اي مي‌كوشد تلاش لاهيجي براي رفع شبهه تغيير در علم خدا به جزئيات متغير را به كمك برخي مباني فلسفي  بررسي و نقد كند.