ضعف سرمايه‌ اجتماعي و چالش بوروكراسي‌هراسي در ايران

با وجود اهميت ادراك و نگرش شهروندان نسبت به دولت و عملكرد آن و مطالعات گسترده در اين حوزه، مطالعات اندكي درباره‌ ادراك و نگرش منفي نسبت به بخش دولتي، درحالي‌كه به عملكرد ناكارآمد دولت مرتبط نباشد، پرداخته‌اند. هدف پژوهش حاضر بررسي رابطه‌ بوروكراسي‌هراسي و سرمايه‌ اجتماعي است. پژوهش به لحاظ هدف كاربردي و به روش توصيفي‌‌ـ همبستگي انجام گرفته است. براي انجام دادن پژوهش با پيمايش شهروندان از طريق پرسشنامه وجود پديده‌ بوروكراسي‌هراسي و سطح سرمايه‌ اجتماعي مطالعه و بررسي شد. سپس، رابطه‌ اين دو متغير بررسي شد. جامعه‌ پژوهش همه‌ شهروندان 18 تا 70 ساله‎اي بودند كه در يك سال گذشته حداقل يك ‌بار براي دريافت خدمات به يكي از سازمان‌هاي بخش عمومي مراجعه كرده‌اند. نمونه‌اي از اين افراد به روش در دسترس انتخاب شد و پرسشنامه در اختيار آنان قرار گرفت. از ميان اين افراد 412 نفر پرسشنامه‌ پژوهش را كامل كردند كه با توجه به نامحدود بودن حجم جامعه و بر اساس جدول مورگان اين ميزان كفايت لازم را دارد. داده‌ها با ترسيم جدول توافقي و آزمون خي‌دو تجزيه‌ و تحليل شد. نتايج نشان داد بي‌اعتمادي به دولت و كاركنان بخش عمومي فقط با عملكرد خدمات عمومي مرتبط نيست و 29.12 درصد پاسخگويان بورو‌كراسي‌هراس هستند. همچنين، نتايج نشان داد 66.5 درصد سرمايه‌ اجتماعي ضعيف داشتند. در نهايت نتايج نشان داد بين سرمايه‌ اجتماعي و بوروكراسي‌هراسي رابطه‌ معنادار وجود دارد. مي‌توان گفت هر چه انسجام و اعتماد ملي كاهش يابد، تصوير منفي كه حاصل عملكرد دولت نيست افزايش مي‌‎يابد كه دلالت‌هايي براي مسئولان و دست‌اندركاران دارد.