كاربست معناشناسانه تقوا و زهد در سبك اخلاق‌مدارانه از زيست مؤمنانه

تقوا و زهد از آموزه‌هاي مهم ديني است. قرآن كريم با بيان اينكه خداوند فقط كارهاي باتقوايان را مي‌پذيرد، ملاك ارجمندي انسان‌ها را درجه تقوايشان دانسته و مؤمنان را به افزايش توشه‌ آن سفارش كرده است. از سوي ديگر، در روايات معتبر بارها به مفهوم زهد اشاره شده است. بنابراين شناخت درست معناي اين دو و رابطه آنها با سبك اخلاق‌مدارانه از زيست مؤمنانه ضروري به نظر مي‌رسد؛ به ويژه آنكه از آغاز ترجمه قرآن تا كنون، بسياري از مترجمان فارسي، واژه تقوا را به «پرهيزكاري» و گروه بسيار اندكي به «خودنگهداري» معنا كرده‌اند و حال آنكه اين دو ترجمه، گوياي دو شكلِ كاملا متفاوت از سبك زندگي است كه فقط يكي از آنها با آموزه‌هاي معتبر ديني همخوان است. برداشت نادرست از مفهوم زهد نيز به اين ابهام افزوده است. در اين پژوهش ضمن معنايابي دقيق اين واژگان، تأثير اين مفاهيم بر سبك اخلاق‌مدارانه زندگي را بررسي كرده و نشان داده‌ايم كه ترجمه تقوا به پرهيزكاري، با اين آموزه‌ها همخواني ندارد، ولي تقوا به معناي خودنگهداري، افزون بر هماهنگي با مفهوم درست زهد، همان معناي مورد نظر در آموزه‌هاي معتبر ديني و سبكي پويا از زندگي است كه از مؤمنِ باريافته به ملكه خودنگهداري، انساني تلاشگر و سازنده مي‌سازد؛ فردي كه در عين حضورِ فعال در جامعه و بهره‌مند از مواهب آن، آزاده است و وابستگيِ زمين‌گير ندارد.