واكاوي معناي واژه «جِلباب» در آيه 59 سوره احزاب و نقد ديدگاه‌‌هاي تفسيري پيرامون آن

مسئله اصلي پژوهش حاضر اين است كه در آيه 59 سوره احزاب، مفسران و برخي از فقها، از واژه جلباب در استنباط حكم پوشش زنان استفاده كرده‌‌اند و به تناسب آن، ديدگاه‌‌هاي مختلفي در مدلول آيه بيان شده است، بخشي از اختلاف‌‌ها، به معناي جلباب بازمي‌‌گردد. اين مقاله با روش كتابخانه‌اي و با رويكرد انتقادي، درصدد است تا معناي دقيقي از جلباب و تفسير آيه ارائه دهد. يافته‌‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد در ديدگاه مشهور، جلباب پوشش سراسري ازجمله سر، يعني چادر است. ديدگاه دوم جلباب را پارچه‌‌اي مي‌‌داند كه سر و‌‌گردن و بدن را مي‌‌پوشاند. در ديدگاه ديگر، اساساً مراد از جلباب، پوشش و حجاب نيست؛ بلكه علامتي است كه زنان آزاد را از ديگر زنان متمايز مي‌‌كرده و يا امري تشريفاتي و مخصوص همسران پيامبر(ص)، زنان سادات و همسردار است. هر سه ديدگاه به دليل اشكالاتي كه دارد، قابل پذيرش نيست. براساس استعمالات فرامتني جلباب، مانند استعمال عرفي در روايات و نقل‌‌هاي تاريخي، جلباب، بالاپوشي است كه تمام بدن را دربرمي‌‌گرفته است، ولي الزاماً در معناي آن، پوشش سر وجود ندارد، هرچند قابليت افكندن روي سر را داشته است. جلباب همچنين مختص به زنان هم نبوده است و بنابراين نحوه پوشش سر، موردنظر اين آيه نيست؛ بلكه اين حكم در آيه 31 نور آمده است. نتيجه اينكه آيه مورد بحث، بر طريقيت جلباب در نحوه پوشش بدن زنان - به جز سر- و عفت‌‌ورزي حداكثري دلالت مي‌‌كند.