جذام و نظام امنيت اجتماعي در ايران ميانه

جذام يكي از قديمي ‌ترين بيماري ‌ها و از جمله مسائلي بود كه انسان‌ها در تمامي جوامع از جمله ايران درگير آن بودند. پژوهش حاضر، با طرح اين پرسش كه امنيت اجتماعي در دوره ميانه ايران بر نظام سلامت و جايگاه جذاميان چه تأثيري داشت؟ نسبت ميان نظام سلامت اجتماعي و امنيت اجتماعي را با مطالعه موردي جذاميان بررسي مي‌كند. دستاورد تحقيق كه با رويكرد ميان‌رشته‌اي و رهيافت توصيفي- تحليلي انجام‌شده، مؤيد آن است كه جامعه و حكومت ايران در دوره ميانه به‌مانند بسياري از جوامع دوران پيشامدرن، طرد اجتماعي جذاميان را در دستور كار داشت. «داغ ننگ» بيماري يادشده، زيستي متمايز، مستقل اما فرودست و محروم از امكانات موجود را بر جذاميان تحميل كرده بود. اين داغ ننگ، با دخيل دانستن مبتلايان و وارد كردن اتهام گناه در ابتلا به بيماري، رويكردي سلبي را در مواجهه با جذاميان به كار مي‌گرفت. اين رويكرد، جذام را از مسئله‌اي پزشكي- زيستي به مسئله‌اي فرهنگي- اجتماعي تبديل مي‌كرد و به ناگزير جذاميان را به پذيرش شرايطي كه خود در رقم زدن آن دخيل نبودند مجبور مي‌نمود. امنيت اجتماعي در دستور كار جامعه تنها اكثريت غير جذامي را پوشش مي‌داد و جذاميان را به‌عنوان كساني كه نظام سلامت و امنيت موجود را تهديد مي‌كردند از شمول امن خويش خارج مي‌ساخت؛ به‌نحوي كه جذاميان نيز اين شرايط را پذيرفته ‌بودند و رنج و عواقب برآمده از آن را متحمل مي‌شدند.