بازيابي، مقوله ‌بندي و تحليل فرهنگي واژگان مرتبط با بافته‌هاي سنتي در تاريخ گيتي‌ گشاي عصر زنديه

از ويژگي ‌هاي برخي منابع درباري نظير تاريخ گيتي ‌گشا، وجود پيچيدگي واژگاني و همچنين افراط در تمجيد ابناي زمان است كه اين مسائل سبب قطع ارتباط مخاطب معاصر و تاريخ خواهد بود. اين منابع به مواردي پرداخته‌اند كه كشف آن‌ها صعوبت خوانش را به درك بهتر متن بدل مي‌كند. در تاريخ گيتي‌گشا مفاهيم تاريخي، سياسي و فرهنگي در لفافۀ الفاظ پرطمطراق بيان ‌شده است. در لا‌به‌لاي متن بافت واژگان زيادي استخراج شد. پرسش اصلي اين است كه بازيابي بافت واژگان موجود در متن تاريخ گيتي‌گشا چگونه به توسعۀ مطالعات فرهنگي عصر زنديه ياري مي‌رساند؟ ارتباط ميان بافت واژگان با وجوه گوناگون فرهنگ ‌عامه به چه نحوي قابل‌ مطالعه است؟ به ديگر سخن، كار ويژه بافت واژگان از منظر انسان ‌شناسي چگونه قابل تبيين است؟ شناخت و تحليل بافت واژگان موجود در متن تاريخ گيتي‌گشا به ‌مثابه كلماتي تخصصي از يك‌سو و تحليل واژگان در بستر مطالعات انسان‌ شناسي از سويي ديگر، اهداف پژوهش حاضرند. نتايج تحقيق در دو محور كمّي و كيفي اين است كه واژگان «خيام» و «خلاع» فراواني بيشتري داشتند. لغات يافت شده ذيل مقولاتي چون مواد اوليه، ابزار بافندگي، بافته‌ها از منظر كاربرد (جامگاني و غير جامگاني)، طرح و نقش، جغرافياي بافت، رنگ و فن جمع شدند. علاوه بر آن، تحليل واژگان در بستر انسان‌ شناسي فرهنگي اطلاعاتي از آيين‌هايي همچون تعزيت روز عاشورا، رسومي مانند خلعت بخشي و باورهايي همچون جامۀ سياه در سوگ را به دست داد. در كل بافت واژگان علاوه بر وابستگي صوري به حوزۀ هنرهاي سنتي، به‌ طور ضمني به حوزه‌هاي معنايي فرهنگ تعلق دارند.