بررسي تحليلي مشروعيت در تجربۀ امارت طالبان (1996 و 2021)

تجربۀ نخست؛ طالبان در نيمه دوم سال‌هاي دهه90 ميلادي كه در پاكستان سازماندهي شده بود، بر اثر تنش‌هاي داخلي گروه‌هاي جهادي در افغانستان به قدرت رسيد. تجربه دوم زماني است كه بر اثر تعامل با آمريكا در توافق دوحه و خيانت تيم جمهوريت به رهبري اشرف‌غني، ساختار سياسي افغانستان پس از دو دهه فرو پاشيد و در 15 آگوست 2021، قدرت به طالبان تحويل داده شد. پرسش اصلي اين است كه مشروعيت امارت را در اين دو مقطع زماني چگونه مي‌توان تحليل و بررسي نمود. فرضيه‌ ثابت نموده طالبان بيش از هر عامل ديگر، يك عنصر انحصارطلب قومي مي‌باشد كه در اين دو مقطع زماني بدون هيچ تغيير فكري و سياسي همواره با خط كشي‌هاي تند قومي- مذهبي، حذف حقوق زن، آزادي بيان و سركوب جامعه مدني مواجه بوده است. روش تحقيق، تحليلي تطبيقي مي‌باشد بر اساس يافته‌ها، مشروعيت امارت در اين دو مقطع با استفاده از ابزار شوراي حل‌وعقد درون گروهي؛ به دليل ساختار متمركز قومي و برخورد با نارضايتي جامعه‌اي متكثر و چند صداي افغانستان، غير ديموكراتيك بوده و مورد نقد قرار گرفته است.