دعواي فاقد اثر قانوني

دعواي فاقد اثر قانوني دربرگيرندۀ مباحث متعددي است. در اين ميان، خاستگاه، چالش‌هاي شناسايي و ضمانت اجراي دعواي فاقد اثر قانوني، حلقۀ گمشدۀ ادبيات حقوقي كنوني محسوب مي‌شود. ازاين‌رو در مقالۀ حاضر تلاش مي‌شود با روش توصيفي – تحليلي، مباحث يادشده بررسي شود. در پايان، نتيجه آنكه، دعواي فاقد اثر قانوني ريشه در مباحث راجع به «دعواي غيرصحيح» در موازين فقهي دارد و با اصطلاح «دعواي غيرمُلزِم» يا «دعواي غيرلازم» متفاوت است. همچنين دعوا زماني فاقد اثر قانوني است كه اولاً، ادعا (نه دعوا) بر فرض ثبوت، اثر قانوني نداشته باشد؛ ثانياً، ادعا با توجه به خواسته اثر قانوني نداشته باشد؛ ثالثاً، خواهان نسبت به امر مؤثر در فقدان يا ترتب اثر قانوني، سكوت كرده يا نسبت به فقدان اثر قانوني اقرار كرده باشد. افزون‌بر اينها، بر خلاف دلالت مادۀ 89 قانون آيين دادرسي مدني، ورود دادگاه به ماهيت دعوا اقتضا مي‌كند حكم به بطلان دعواي فاقد اثر قانوني صادر شود.