بيماري: تنزل يا تعالي، نگاهي صدرايي به بيماري

حكمت بروز بيماري از مسائل پيچيده انسان در اعصار مختلف بوده است. در متون انسان‌شناسي سلامتي را براي تعالي انسان ضروري مي‌دانند و بيماري را سدي براي پيشرفت بشر مي‌شناسد. اما در روايات اسلامي به سازنده بودن بيماري اشاره شده است. اين مقاله به تحليل تأثير بيماري بر تعالي انسان با نظر به فلسفه متعاليه همت گماشته است تا گامي در جهت غايت شناسي بيماري باشد. بنابراين به روش كتابخانه‌اي و با در نظر داشتن اصول فلسفي، حكمت متعاليه به تحليل اثر يا اثرات بيماري بر انسان مي‌پردازد. اين تحقيق روشن مي سازد كه برخلاف نظر بسياري از پزشكان و فلاسفه كه بيماري را مُخِل رشد و تعالي انسان معرفي مي‌كنند؛ بر اساس اصول حكمت متعاليه بيماري مي‌تواند يكي از مهم‌ترين ابزار صعود و تعالي نفس انسان باشد. به عبارتي بيماري در همان نقش‌هايي كه براي تعالي انسان مُضِر به نظر مي‌رسد، مي‌تواند ياري‌گر ارتقاي او باشد. بر اين‌اساس بيماري مي تواند حداقل بر علم‌آموزي، عبادت، ذكر، تفكر و رأي، درك لذات، كنترل تشويش و اضطراب اثراتي مفيد داشته باشد و حتي بهتر از سلامتي انسان را متنبه نموده، تعالي بخشد.