نقش سنت‌هاي چشم‌پزشكي جندي‌شاپور در تكوين مكتب چشم‌پزشكي بغداد

زمينه و هدف: چشم‌پزشكي و كحالي، اگرچه در مصر، يونان باستان، هند، ايران، بين‌النهرين و ساير مدنيت‌ها و حتي در ميان اعراب بدوي در جهان باستان مورد توجه بود، ليكن تا زمان تأسيس شهر شاپور و دانشگاه جندي‌شاپور در روزگار شاپور و خسرو انوشيروان به صورت يك نظام سازمان‌يافته و نظم علمي و بين‌المللي درنيامده بود. در اين پژوهش به نقش اطباي چشم‌پزشك مكتب جندي‌شاپور و بررسي اهميت و مقام اين دانش و چگونگي شكل‌گيري، رشد و انتقال آن به پايگاه علمي جهان اسلام در بغداد دوره اول خلافت عباسي مي‌پردازيم.روش: اين مقاله بر اساس رويكرد مطالعات تاريخي و بهره‌گيري از منابع و متون تاريخي اصيل و تحقيقات نوين و به روش توصيفي ـ تحليلي سامان يافته است.ملاحظات اخلاقي: در تدوين اين پژوهش، اصول ارجاع و استناد به منابع اصيل تاريخي رعايت شده است.يافته‌ها: مكتب تركيبي دانشگاه بين‌المللي جندي‌شاپور در عهد ساسانيان به عنوان بزرگ‌ترين دانشگاه جهان باستان نقش مهمي در تكوين نظام پزشكي و طب اسلامي و ساماندهي شاخه‌هاي مختلف علم پزشكي، از جمله چشم‌پزشكي در تاريخ علم ايفا نموده است.نتيجه‌گيري: در دوره باستان سنت‌ها و مكاتب مختلف پزشكي و چشم‌پزشكي رايج بود. با تأسيس مركز علمي جندي‌شاپور، سنت‌ها و مكاتب چشم‌پزشكي تمدن‌هاي گوناگون بين‌النهريني، سرياني، يوناني، هندي و ايراني در جندي‌شاپور تركيب يافت و دانش چشم‌پزشكي به عنوان شاخه‌اي از علوم پزشكي شكل گرفت. پس از فتوحات اسلامي و سپري‌شدن قرن نخست، سنت‌هاي علمي و دانش كحالي و چشم‌پزشكي از طريق پزشكان ايراني به دنياي اسلام و مكتب علمي بغداد و تمدن اسلامي انتقال يافت. در نهايت ميراث كهن دانش چشم‌پزشكي باستان در تمدن اسلامي در قرن سوم و چهارم قمري شكوفا و منجر به ظهور پزشكان بزرگي چون عمار موصلي و علي‌ بن عيسي بغدادي گرديد.