بهداشت و درمان در تبريز عهد ايلخانان

زمينه و هدف: با تشكيل سلسله ايلخاني، تبريز به علت ويژگي‌هاي اقليمي و موقعيت جغرافيايي مورد توجه قرار گرفت و با رشد شهرنشيني تدابيري جهت تأمين بهداشت و درمان ساكنان آن انديشيده شد. حضور اطبايي از سراسر قلمرو مغول در دربار و نيز مركز علمي ربع رشيدي و عدم وقوع عوامل طبيعي مخرب تا حدودي در بهبود نسبي بهداشت و درمان اين شهر مؤثر بوده است. پژوهش حاضر در پي بازشناسي وضعيت بهداشت و درمان تبريز عصر ايلخانان است.روش: اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و گردآوري داده‌هاي كتابخانه‌اي با استفاده از منابع دست ‌اول، به ويژه آثار خواجه رشيدالدين فضل‌الله، تحولات بهداشت و درمان تبريز از تشكيل سلسله ايلخانان تا زوال آن را مورد بررسي قرار داده است.ملاحظات اخلاقي: در اين مطالعه اصل صداقت و امانتداري كاملاً رعايت شده است.يافته‌ها: انتخاب تبريز به پايتخت سلسله ايلخاني موجب توسعه شهر و شهرنشيني شد و توجه به اقدامات حمايتي و بهداشت شهري را در حوزه‌هاي مختلف به دنبال داشت. با وجود برخي اثرات منفي حضور مغولان به ويژه رواج خرافات، ايلخاناني مانند غازان و برخي ديوان‌سالاران در قالب ابواب‌البر به ايجاد بيمارستان و تأسيسات جانبي اقدام كردند و حضور اطباي ملل مختلف و آموزش پزشكي باعث بهبود وضعيت بهداشتي شد.نتيجه‌گيري: يافته‌ها حاكي از توجه نسبي به بهداشت به دنبال رشد شهرنشيني است، اگرچه عدم بروز بلاياي طبيعي و بيماري‌هاي مسري، تأسيس شفاخانه و حضور اطباي مختلف همراه با آموزش طب بر اين فرايند اثر مثبت داشته، ولي تحت تأثير مسائل سياسي و اجتماعي فاقد توان تأثيرگذاري درازمدت بوده است.