شناسايي مؤلفه‌هاي اثرگذار معماري بر تربيت كودك، مبتني بر رويكرد اسلامي: فضاهاي آموزشي پيش‌دبستان

تأثيرپذيري كودك از محيط كالبدي پيرامون خود، مؤيد جايگاه و نقش معماري در تربيت كودك است. اين در حالي است كه پژوهش هاي اندكي درباره نقش و قابليت محيط هاي فيزيكي در شكل دهي به رفتارها و كنش هاي كودك صورت گرفته است. پژوهش حاضر بناي آن را دارد تا مبتني بر پژوهش هاي صورت گرفته درباره آموزه‌ هاي تربيتي متون ديني مسلمانان، تبييني از مؤلفه‌ هاي كالبدي و راهكارهاي مؤثر معماري بر تربيت و پرورش كودكان ارائه دهد. پژوهش ازمنظر نوع داده ها كيفي است و داده‌ ها به 2 روش كتابخانه‌اي و ميداني جمع‌آوري شده اند. دراين‌راستا در گام نخست مؤلفه‌ هاي تربيتي كودك ـ كه محيط كالبدي قابليت پاسخگويي به آن ها را دارد ـ ازطريق تحليل محتواي كيفي مطالعات صورت گرفته، استخراج شدند. بررسي صورت گرفته نشان داد كه محبت و مهرورزي، تكريم كودك و دادن عزت‌نفس به او، بازي با كودك و تنوع فعاليت ها، آزادي كودكان، تعامل و نشاط اجتماعي، نظم و انضباط فكري، تفكر عقلاني و پرسشگري، الگوگيري و آشنايي با احكام دين از شاخص هاي تربيتي متون ديني است. در گام دوم درجهت تكميل و لحاظ كارآمدي مؤلفه‌هاي استخراجي، مصاحبه نيم‌ساختاريافته با مربيان 5 پيش‌دبستاني در اصفهان انجام شد. مربيان به‌صورت هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه ها تا اشباع نظري ادامه يافت. درنهايت درراستاي انطباق نتايج با نظر كودكان از آن‌ها خواسته شد تا فضاي آموزشي مطلوب خود را نقاشي كنند. يافته هاي پژوهش ضمن تأييد نقش مهم محيط كالبدي در پاسخگويي به اين مؤلفه هاي تربيتي، نهايتاً نشان داد كه توجه به مؤلفه‌ هاي محيطي همچون آرامش و امنيت رواني، تنوع و جذابيت فضايي، ارتباط با طبيعت، انعطاف پذيري، تعاملات گروهي و گاه بازي در فضاي معماري مي تواند قابليت محيط را درجهت تربيت كودك ارتقاء دهد.