نقش آموزه‌هاي ديني در تربيت شهروندي دانش‌آموزان: تبيين ديدگاه معلمان و متخصصان تعليم‌ و تربيت

هدف پژوهش حاضر تبيين ديدگاه معلمان ابتدايي و متخصصان تعليم ‌و تربيت از نقش آموزه‌ هاي ديني در تربيت شهروندي دانش‌ آموزان در سال تحصيلي 1401-1402، بود. رويكرد پژوهش كيفي به شيوۀ تحليل مضمون بود. مشاركت ‌كنندگان پژوهش معلمان دورۀ ابتدايي شهرستان مرودشت و متخصصان تعليم‌ وتربيت دانشگاه شيراز بودند كه به ‌صورت هدفمند (14 معلم ابتدايي و 6 متخصص تعليم ‌و تربيت)، با شيوۀ معيار اشباع نظري انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته بود. روش تجزيه ‌و تحليل داده‌ها، تحليل مضامين اترايد ـ استرلينگ (2001) بود كه منجر به شناسايي مضامين فراگير، سازمان ‌دهنده و پايه شد. اعتبار يافته‌ها از روش ساخت مسير مميزي و مطابقت دادن با اعضا به دست آمد. نتايج به دست آمده از مصاحبه ‌ها شامل 124 مضمون پايه، از جمله ارتقا اميدواري، امانت داري، رازداري، پرهيز از قضاوت عجولانه، احترام و ادب، حفظ محيط زيست، رعايت قوانين كشور،  امربه‌ معروف و نهي‌ از منكر، توجه به سلامت روح و جسم و شش مضمون سازمان ‌دهندۀ بُعد اول شامل «اعتقادي ‌ـ اخلاقي»، «اجتماعي‌ ـ سياسي»، «اقتصادي‌ ـ حرفه‌ اي»، «زيبايي ‌شناختي‌ ـ هنري»، «زيستي‌ ـ بدني» و «علمي‌ ـ فناورانه» متناسب با ساحت‌ هاي سند تحول بنيادين و 18 مضمون سازمان ‌دهندۀ بُعد دوم برمبناي طبقه‌ بندي هر ساحت در سه بُعد «شناختي»، «عاطفي» و «رفتاري» و درنهايت، يك مضمون فراگير باعنوان دين و شهروندي بود. نتايج به دست آمده در خصوص نقش دين در تربيت شهروندي، حاكي از نگاه جامع و عميق آموزه‌ هاي ديني در چگونگي تربيت شهروندي در ابعاد فردي ‌ـ اجتماعي بود كه بايد موردِ توجه متخصصان، معلمان، برنامه ‌ريزان و والدين قرار گيرد.