اسب و اوستا؛ تأملي بر يافته‌هاي محوطه تنگه آبپاي فراشبند در پرتو رستاخيز دين زرتشت

اين مقاله به توصيف و تحليل نهشت باستان‌شناختي محوطۀ آبپا واقع در دشت فراشبند در ۱۷۲ كيلومتري غرب شيراز اختصاص دارد كه متشكل از تعداد ۱۲۰ قطعۀ شكسته متعلق به پيكرك‌هاي اسب‌سان است. شكستگي‌هاي موجود در پيكرك‌هاي به‌دست‌آمده از محوطه آبپا در قسمت‌هاي مربوط به سر و اندام‌هاي بيروني به گونه‌اي است كه مي‌توان نشانه‌هاي نيت‌مندي و عامدانگي آن شكستگي‌ها را در آنها تشخيص داد. مطابق با شواهد مورد بررسي، يك الگوي رفتاري مشخص از بطن مدارك موجود قابل استخراج است كه مي‌توان آن را نشان از وجود مراسم يا مناسكي الگومند دانست متشكل از شكستن تعمدي و دفن پيكرك‌هاي گِلي. با توجه به اين مدارك و موقعيت مكاني محوطه در كنار شهر فراشبند و يكي از مسيرهاي اصلي مواصلاتي ميان فيروزآباد و بندر بوشهر و برمبناي فرضي كه بنيان شهر فراشبند را به بهرام پنجم ساساني نسبت مي‌دهد، مدارك باستان‌شناختي مورد نظر در اين نوشتار در زمينه زايش و گسترش ايدئولوژي ساساني و گفتمان برخاسته در حول‌و‌حوش آن بررسي و تفسير مي‌شود و در اين راستا جنبه‌هاي الهياتي احتمالي مستتر در مناسك مفروض مربوط به نهشت باستان‌شناختي آبپا با ارجاع به اوستا نشان داده مي‌شود.