مباني الهياتي و الزامات سكولاريزاسيون از ديدگاه هاروي كاكس

قرن‌ها طول كشيد تا كليساي مسيحي به تمايز، تفكيك و تقليل كاركردي تن داد و بسياري از مسئوليت‌هايي كه به گونه سنتي بر عهده داشت، به نهادهاي مدني و اجتماعي واگذار كرد. اين پديده كه در ادبيات دين‌پژوهي بيشتر به سكولاريزاسيون معروف است، ابتدا توسط الهي‌دانان مسيحي در جايگاه يك چالش نقد مي‌شد؛ اما طولي نكشيد كه شماري از الهي‌دانان با ارائه شواهدي از درون مسيحيت كوشيدند براي آن توجيهي الهياتي ارائه دهند. برخي از الهي‌دانان مسيحي به‌ويژه الهي‌دانان پروتستان براي مواجهه با اين چالش مهم آراء و نظرياتي را ارائه كرده‌اند كه به انديشه‌هاي دانشمندان علوم انساني و نتايج حاصل از يافته‌هاي علوم تجربي در اين‌باره نزديك‌تر بوده‌اند. هاروي كاكس از الهي‌داناني است كه با چنين رويكردي در نيمه دوم قرن بيستم به‌گستردگي در آثار خود به اين موضوع پرداخته ‌است. وي در اثر مهم خود شهر سكولار فرايند سكولاريزاسيون را از سه جنبه كتاب مقدس، كليسا و خداوند مطالعه كرده است. كاكس براي اثبات ادعاهاي خود گاه به دورۀ‌ آباء مسيحي باز‌مي‌گردد، گاه نيز به انديشه‌هاي الهي‌دانان معاصر ارجاع مي‌دهد. وي در تلاش است نمايان كند نه‌‌تنها سكولاريزاسيون با كتاب مقدس جمع‌شدني است، بلكه مي‌توان اساس آن را در كتاب مقدس نيز يافت. درواقع كاكس با هدف بقاي مسيحيت و ايجاد همدلي ميان مدرنيته و سكولاريزاسيون معتقد به نوع جديدي از الهيات است كه مي‌توان آن را الهيات ناظر به پديده سكولار ناميد.