سبك‌شناسي نسخه خطي ميرزاباقر حسيني نطنزي

هدف و زمينه: نسخه هاي خطي سرمايۀ و پشتوانۀ فرهنگي هر ملت است. اين گنجينه ها نمايانگر تاريخ علم و ارزشهاي هنري در قرون مختلف است. بررسي محتوا و ساختار نسخه هاي خطي ميتواند كمك موثري به شناخت سبك هر دوره و عوامل تاثيرگذار بر آن و شناخت و ترويج دستاوردهاي علمي، فرهنگي و فكري اعصار مختلف باشد.يكي از اين ميراثهاي ماندگار، نسخه خطي ديوان اشعار ميرزا باقر حسيني نظنزي شاعر دوره صفويه ميباشد. او قطعا از شاعران شعيي مذهب است كه بارها در اشعارش به مدح و منقبت ائمه اطهار پرداخته است. ديوان وي شامل غزليات، مثنوي، رباعيات، قطعات و... است.هدف از اين پژوهش معرفي نسخه خطي و بررسي ويژگيهاي سبك‌شناسانۀ از منظر زباني، ادبي و فكري است.روش تحقيق:پژوهش پيش رو، مطالعه اي نظري است كه به روش كتابخانه اي و شيوۀ توصيفي- تحليلي انجام شده است. محدوده و جامعه مورد مطالعۀ ما، نسخه خطي ديوان ميرزا باقر حسيني كه در كتابخانه مجلس شوراي اسلامي موجود است.يافته ها: براساس يافته هاي اين پژوهش، شعر ميرزا باقر در مقايسه با ديگرشاعران سبك هندي، داراي نازك خياليها و مضمون‌سازيهاي پيچيده و ديرفهم نيست. زبان شعري او ساده و روان است. از افعال پيشوندي و وجوه كهن فارسي بندرت استفاده كرده است. از كلمات عربي ثقيل و غيررايج در شعر او خبري نيست. همچنين ديوان شاعر برحسب موقعيت زماني(سبك هندي) مملو از عبارات و اصطلاحات عاميانه است. در بخش صنايع لفظي تكرار و جناس در صدر قرار دارند. اسلوب معادله و تمثيل نيز از بسامد بالايي برخوردارند.او در رباعيات خود به انديشه خيامي نزديك شده و به كوتاهي دنيا و اغتنام فرصت اشاره ميكند.نتيجه گيري: رديف در شعر ميرزا باقر تنوع بسياري دارد و از ميان آنها رديف فعلي بسامد بالايي دارد.بحرهاي مضارع و هزج و رمل داراي بيشترين فراواني است. تشبيه و انواع آن ، استعاره و تلميح در ميان صنايع بياني، در صدر قرار دارند. بنمايۀ غزلياتش عشق است و تقريبا متناسب با مكتب عراقي است و عاشق چهره نگون بخت و معشوق در اوج بيرحمي است. ميرزا باقر شاعر شيعه مذهب است و وصف ائمه اطهار بخصوص حضرت علي زينت بخش اشعار اوست .همچنين مضامين صوفيانه و قلندرانه در اشعارش ديده ميشود. او در انواع قالبهاي شعري مانند مثنوي، غزل، رباعي و.... شعر سروده است.