تعامل فرهنگ ايراني و اسلامي با استفاده از پيوند پروتوتايپ حضرت علي (ع) و رستم در سبك خراساني و عراقي

زمينه و هدف: فرهنگ ايراني و اسلامي در زمينه هاي مختلف با هم پيوند داشته اند، از جمله اين تعامل مي توان به تلفيق پروتوتايپهاي ملي و مذهبي در فرهنگ و شعر فارسي اشاره كرد. يافتن منشأ اسطوره ها به خصوص اسطوره هاي ديني–تاريخي مسأله اي مهم بوده كه هميشه دانشمندان علوم مختلف به دنبال چرايي اهميت اين موضوع مهم براي بشر بوده اند.نگارندگان در اين مقاله سعي برآن دارند، ابتدا پيرامون كهن‌الگو و پروتوتايپ مطالبي اشاره كنند، سپس اين پيوند را در شعر شاعران سبك خراساني و عراقي بررسي نمايند. روش مطالعه: پژوهش حاضر يك پژوهش بنيادي و كاربردي است. روش كار تحليلي - توصيفي است و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه اي هست.يافته ها: شاعران در ژرف ساخت تفكرات خود بر دو محور تاكيد كرده اند. برخي شاعران پروتوتايپ شخصيت مذهبي امام علي (ع) با رستم در يك سطح قرار داده اند و هر زمان در ابيات خود از شخصيت حضرت علي (ع) استفاده كرده اند در كنار آن از قهرمان ملي ايرانيان يعني رستم نام برده اند. كه اين نگاه بشتر در شعر شاعران سبك خراساني وجود دارد. شاعراني كه در آثار منظوم خود مقام دلاوري امام علي (ع) به عنوان قهرمان مذهبي برتر از رستم توصيف كرد‌ه اند. اين نوع نگاه بيشتر در تفكر شاعران متشرع و مذهبي ديده مي‌شود.نتيجه گيري: غلبه ملي گرايي بر مذهب در سبك خراساني و حتي بين شاعران متشرع و عارف مسلك‌‌، محسوس و ملموس است‌‌. در مقابل برخي شاعران مانند ناصرخسرو بر اساس ديدگاه ديني و اعتقادات مذهبي پروتوتايپ حضرت علي (ع) را در تقابل با رستم به عنوان قهرمان ملي قرار داده اند و حضرت را برتر از رستم بيان كرد‌ه اند.