تحليل سويه هاي دراماتيك مناظره خسرو با فرهاد در خسرو و شيرين نظامي با مركزيت ديالوگ

زمينه و هدف: ديالوگ، واژه اي فرانسوي مأخوذ از يوناني به ‌معني گفت‌و‌گو، سخناني است كه ميان شخصيتهاي يك نمايشنامه رد و بدل ميشود. ديالوگ، مهم‌ترين بخش يك نمايش است و هنرپيشه هاي هر درامي از طريق اين فن نموده ميشوند و پرورش مي‌يابند. هر اثر ادبي را نيز كه به صورت مكالمه بين دو تن يا بيشتر باشد ديالوگ خوانند. روش مطالعه: در اين پژوهش، با استناد به منابع كتابخانه اي و به روش توصيفي – تحليلي، تلاش ميشود سويه هاي غم‌انگيز و دراماتيك مناظره خسرو با فرهاد در خسرو و شيرين نظامي در شكل سنّتي آن و با مركزيت ديالوگ بررسي و تحليل شود. يافته ها: نوع ادبي مناظره سرايي يكي از قالبها و متدهاي شعر و نثر فارسي است كه شاعران مناظره سرا و نويسندگان عموماً اين فرم ادبي را در اَشكال مختلفي همچون سنّتي‌(‌‌رويارويي فرد با فرد بصورت ديالوگ‌) و جديد‌(‌تقابل فرد با خود به صورت مونولوگ‌)‌ براي اظهار مصاديق گوناگوني چون پند، حكمت، اخلاق، احساس و عاطفه و مسائل اجتماعي بكار ميگيرند. مناظره غالباً با استفاده از ابزار سؤال و جواب ايجاد ميشود و سائل يا مجيب هر يك در موقعيت مورد نظر خود بايد با احكام مناظراتي از تنگناي جدل خارج شوند. مناظره خسرو با فرهاد از مشهورترين مناظره هاي ادب فارسي است كه نظامي توانسته است در آن به بهترين شكل ممكن ستيزهاي ميان نمايندگان دو قشر مُرفّه و بينواي جامعه روزگار خود «‌خسرو و فرهاد‌» را به نمايش درآورد. نتيجه گيري: ناهمگوني موقعيت طرفين مناظره، موضوع تضاد و دوگانگي را در وجود چهره هاي روايت شاخصتر ميسازد و موجب ميشود كه اين مناظره تراژيك و ناعادلانه تمام شود؛ چرا كه دو طرف مناظره، ديالوگهاي خود را از دو جايگاه متفاوت به منصّه ظهور ميگذارند.