وحدت اسلامي درانديشه وعملكرد آيت‌الله هاشمي رفسنجاني

اتحاد، وحدت و تقريب مذهب اسلامي يكي از ميراث‌هاي اصلاحي در تاريخ معاصر جوامع اسلامي است. اگرچه نخستين نمودهاي مسئله تقريب و اتحاد را مي‌توان در سده‌هاي نخستين و قرون ميانه اسلامي ديد، اين مهم نتيجه انديشه‌هاي نخبگان و علماي جهان اسلام در دوره معاصر است كه نخبگان ديني - سياسي سهم مهمي در تحقق اين ميراث داشتند. آيت‌‌الله اكبر هاشمي رفسنجاني از جمله نخبگان ديني - سياسي معاصر است كه تلاش زيادي در زمينۀ اتحاد و وحدت اسلامي داشت. مقالۀ حاضر ديدگاه و عملكرد هاشمي رفسنجاني در زمينۀ وحدت و تقريب مذاهب اسلامي در دوران پيش از انقلاب اسلامي را بررسي مي‌كند. اين مهم با روش توصيفي-تحليلي و با تمركز بر مطالعات كتابخانه‌اي بررسي شده است. هاشمي اگرچه براي اتحاد و تقريب مذاهب اسلامي بنيان‌هاي معرفتي در نظر داشت، بيش از هر چيز تقريب را پروژه‌اي سياسي براي مقابله با دولت‌هاي استعماري و غربي مي‌ديد. از سوي ديگر مهم‌ترين مسئله قاموس وحدت و اتحاد مسلمين براي وي همچون ديگر نخبگان ديني - سياسي به‌ويژه از دهه 1330 به بعد، مسئله فلسطين و اتحاد مسلمانان براي رهايي آن بود.