بررسي تغييرات زنجيره هاي توليدي در ايران با استفاده از شاخص ميانگين فاصله انتشار (APL)

مسئله پژوهش حاضر بررسي تغييرات فاصله اقتصادي بين بخش‌ها و تغييرات ساختاري اقتصاد ايران به كمك شاخص ميانگين فاصله انتشار با استفاده از جداول 1378، 1383، 1389 و 1395 داده – ستانده بانك مركزي است. هدف اين پژوهش بررسي تغييرات فعاليت‌هاي توليدي با نگاه زنجيره‌وار در طي زمان است، چرا كه بررسي فعاليت‌هاي اقتصادي صرفاً با يك جدول داده – ستانده ديد مناسب به سياستگذار را نمي-دهد. نتايج نشان مي‌دهد كه ارتباطات درون فعاليت‌ها در سال‌هاي 1383 و 1389 نسبت به 1378 تضعيف شده اما در سال 1395 تا حدودي مجدداً تقويت شده‌اند. نتايج نشان مي‌دهد كه فعاليت‌هاي بالادست چون شوك تقاضا را سريع‌تر و فشار هزينه را ديرتر منتقل مي‌كنند عمدتاً مورد توجه سياستمداران ايراني بوده‌اند. اما چون فعاليت‌هاي بالادست محصولاتي با ارزش‌افزوده كمي دارند و اشتغال كمي ايجاد مي‌كنند، استراتژي توسعه صنعتي در كشور بايد حركت به سمت فعاليت‌هاي پايين‌دست زنجيره‌ها را دنبال كند. همچنين فقدان سياست صنعتي مشخص به جزيره‌اي و نوساني شدن پيوندهاي بين‌بخشي منجر شده و در طي اين مقاطع زماني، توسعه زنجيره‌هاي توليدي در كشور با محوريت معدن پررنگ‌تر بوده است. در نهايت پيشنهاد مي‌شود كه ضمن حركت به سمت فعاليت‌هاي پايين‌دست، اولويت اين حركت ابتدا با زنجيره‌هاي معدن‌محور و سپس زنجيره‌هاي كشاورزي‌محور باشد.