قصد و ايده‌آل بي‌فرزندي و تك‌فرزندي در شهر تهران

گسترش بي فرزندي و تك فرزندي در جهان از پيامدهاي عميق‌ و چشمگير كاهش سريع باروري در قرن بيستم بوده كه چالش‌هاي متعددي را به همراه داشته است؛ بر اين اساس در اين مقاله به شيوع بي فرزندي و تك فرزندي و عوامل مؤثر بر آن در شهر تهران پرداخته شد. جامعه آماري اين پيمايش با ابزار پرسشنامه، متأهلان شهر تهران بودند كه با استفاده از فرمول كوكران و اثر طرح مطلوب، 1273 مرد و زن متأهل انتخاب شدند كه سن زن در خانواده ايشان 15 تا 49 سال بود. شيوه نمونه‌گيري، خوشه‌اي چندمرحله‌اي بود و در تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و رگرسيون لجستيك دووجهي استفاده شد. يافته‌ها نشان داد كه در شهر تهران، 4/2 درصد ايده آل بي فرزندي، 1/4 درصد قصد بي فرزندي، 5/16 درصد ايده آل تك فرزندي و 9/24 درصد قصد تك فرزندي را گزارش كردند. قصد و ايده آل بي فرزندي و تك فرزندي متأثر از مجموعه‌اي از متغيرهاي زمينه اي، نگرشي، ساختاري و زوجي بوده است. ايده آل بي فرزندي در سطح معناداري متأثر از نگرش هاي برابرطلبانه و كاهش احساس امنيت، و قصد بي فرزندي در سطح معناداري متأثر از نگرش هاي برابرطلبانه، كاهش احساس امنيت و كاهش نشاط زناشويي بوده است. ايده آل تك فرزندي در سطح معناداري در مردان، در افراد با سنين كمتر، درآمد بيشتر، دين‌داري كمتر، نگرش هاي جنسيتي برابرطلبانه و احساس امنيت كمتر و قصد تك فرزندي در مردان، در افراد با سنين كمتر، تحصيلات بيشتر، دين‌داري كمتر، نگرش‌هاي جنسيتي برابرطلبانه و احساس امنيت كمتر، بيشتر گزارش شده است. به‌طوركلي مي ‌توان گفت، قصد و ايده آل بي فرزندي شايع نبوده و قصد و ايده آل تك فرزندي به مراتب بيش از آن‌ها بوده است. قصد بي فرزندي و تك فرزندي بيش از ايده آل بي فرزندي و تك فرزندي بوده است. در تبيين قصد و ايده آل بي فرزندي و تك فرزندي، سهم متغيرهاي نگرشي بيش از ديگر عوامل است و با اتخاذ سياست‌هاي مطلوب، شكاف ميان ايده‌آل و قصد بي‌فرزندي و تك‌فرزندي كاهش و فرزندآوري افزايش خواهد يافت.