رويكرد بوم-زن‌مداري روايت‌شناختي به «روز اسبريزي» از بيژن نجدي

اين مقاله، داستان «روز اسب‌ريزي» را از منظر نقد بوم-زن‌مداري مبتني بر روايت‌شناسي تحليل مي‌كند. مسئلۀ اصلي، چگونگي بازنمايي سركوب زنان و طبيعت در ساختار مردسالارانه از طريق روايت‌پردازي نجدي است. هدف اصلي اين پژوهش بررسي نحوۀ استفادۀ نجدي از تكنيك‌هاي روايت‌شناسي براي برجسته‌سازي سركوب همزمان زنان و طبيعت و تحليل ژرف روابط قدرت مردسالارانه در جامعۀ سنتي است با تاكيد بر اين پرسش‌ها كه چگونه نجدي با استفاده از تكنيك‌هاي روايت‌شناسي همبستگي ميان زنان و طبيعت را به تصوير مي‌كشد؟ و چگونه اين روش‌ها به بررسي ساختار قدرت در جامعه فئودالي و قبيله‌اي كمك مي‌كنند؟ داستان نجدي مي‌تواند به عنوان نمونه‌اي از ادبيات زن-بوم‌مداري ايراني شناخته شود كه به تفكر و آگاهي‌بخشي در مورد مسائل زنان و محيط‌زيست در بافتار فرهنگي ايران كمك مي‌كند. روش تحقيق شامل تحليل كيفي متن داستان با استفاده از رويكرد زن-بوم‌مداري و روايت‌شناسي است. اينكه چگونه همبستگي زنان با طبيعت از رهگذر صداي اسب و آسيه بازنمايي مي‌شود و چگونه نجدي از زبان شاعرانه و تصاوير نمادين براي نشان دادن ارتباط عاطفي و هويتي بين اسب و آسيه بهره مي‌گيرد. نتايج نشان مي‌دهد نجدي با دادن صداي اول‌شخص به اسب و نمايش داستان از ديدگاه آن، ساختار مردسالارانۀ روستا را به چالش مي‌كشد. فرار اسب و آسيه و سپس به دام افتادن و تحريف هويت اسب، نماد سركوب ناپايدار و اجتناب‌ناپذير زنان در جامعۀ مردسالارانه است. اين مطالعه نشان مي‌دهد روابط قدرت در اين بافتارها عميقاً ريشه‌دار است و تلاش براي فرار از آنها معمولاً ناكام مي‌ماند.